เภสัชกรรมไทย คณาเภสัช (พิกัด 5 - 10 สิ่ง)

เภสัชกรรมไทย

คณาเภสัช 

พิกัดยา 5 สิ่ง, พิกัดยา 7 สิ่ง

พิกัดยา 9 สิ่ง, พิกัดยา10 สิ่ง

จัดทำโดย อ.หมอสุชาติ ภูวรัตน์

นธ.เอก, บาลีประโยค 1-2

(อดีตพระธรรมทูตต่างประเทศ)

B.S. Engineering Design Tech.

 B.A. ศาสนศาสตร์บัณฑิต

B.S. Computer Information Systems

B.TM.  แพทย์แผนไทยบัณฑิต

สาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ

บ.ภ., พท.ว., พท.ผ., พท.น.

ครูแพทย์แผนไทย 4 ด้าน

ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต

ทำเพื่อการศึกษาและประโยชน์แก่ผู้ชม

พิกัดยา 5 สิ่ง (มี 18 พิกัด)

1) พิกัดเบญจกูล คือ จำกัดจำนวนตระกูลยา 

(เครื่องยา) ที่มีรสร้อน 5 อย่าง คือ

1. ดอกดีปลี 
2. รากช้าพลู 
3. เถาสะค้าน 
4. รากเจตมูลเพลิง 
5. เหง้าขิงแห้ง 

รากช้าพลู

สรรพคุณ กระจายกองลมและโลหิต 

แก้คูถเสมหะ แก้ลมพานไส้ 

บำรุงกองธาตุทั้ง 4 ให้บริบูรณ์

-------------------------------------------------------------

2) พิกัดเบญจอมฤต คือ 

จำกัดตัวยาดังน้ำทิพย์ 5 อย่าง คือ

1. น้ำนมสด 
2. น้ำนมส้ม 
3. น้ำอ้อย 
4. น้ำผึ้ง 
5. น้ำมันเนย 

 น้ำนมสด

น้ำนมส้ม

 น้ำอ้อย

 น้ำผึ้ง

น้ำมันเนย

สรรพคุณ บำรุงกำลัง บำรุงไฟธาตุ 

ขับลมให้แล่นทั่วกาย แก้ไข้ตรีโทษ 

ผายธาตุ แก้กำเดา และลม กระจายเสมหะ

------------------------------------------------------------

3) พิกัดเบญจผลธาตุ คือ 

จำกัดจำนวนตัวยาที่แก้ผลธาตุได้ 5 อย่าง คือ

1. หัวกกลังกา 
2. หัวเต่าเกียด 
3. หัวแห้วหมู 
4. หัวหญ้าชันกาด 
5. หัวเปราะ 

หัวเปราะ

สรรพคุณ แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ 

บำรุงกำลัง เจริญไฟธาตุ 
แก้ทางเดินปัสสาวะ แก้ตับทรุด

----------------------------------------------------------

4) พิกัดเบญจมูลน้อย คือ จำกัดจำนวนตัวยา

รากน้อย แก้สมุฏฐานทั้งสาม 5 อย่าง คือ

1. หญ้าเกล็ดหอยใหญ่ 
2. หญ้าเกล็ดหอยน้อย 
3. รากละหุ่งแดง 
4. รากมะเขือขื่น 
5. รากมะอึก 

หญ้าเกล็ดหอยใหญ่

หญ้าเกล็ดหอยน้อย

รากละหุ่งแดง

 รากมะเขื่อขื่น

รากมะอึก

สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ขับน้ำนม 

ขับเลือดลม กระทุ้งพิษไข้ แก้น้ำลายเหนียว

-----------------------------------------------------------

5) พิกัดเบญจมูลใหญ่ คือ จำกัดจำนวนยา

รากใหญ่ แก้สมุฏฐานทั้งสามมี 5 อย่าง คือ

1. รากมะตูม 
2. รากลำไย 
3. รากเพกา 
4. รากแคแตร 
5. รากคัดลิ้น 

รากมะตูม

รากลำไย

 รากเพกา

รากแคแตร

รากคัดลิ้น

สรรพคุณ แก้ดี แก้ลม แก้เสมหะ 

บำรุงไฟธาตุ แก้ไข้สันนิบาต 
แก้เส้นเอ็นพิการ 
หมายเหตุ เบญจมูลน้อย 

รวมกับเบญจมูลใหญ่ เป็นทศมูลใหญ่

-------------------------------------------------------------

6) พิกัดเบญจโลกวิเชียร คือ 

จำกัดจำนวนตัวยาเสมอด้วย
แก้ววิเชียร 5 อย่าง ( แก้ว 5 ดวง, 

 ยา 5 ราก หรือ เพชรสว่าง ก็เรียก) คือ

1. รากชิงชี่ 
2. รากหญ้านาง 
3. รากท้าวยายม่อม 
4. รากคนทา 
5. รากมะเดื่อชุมพร 

สรรพคุณ ใช้กระทุ้งพิษต่างๆ หรือ

ถอนพิษต่างๆ แก้ไข้ต้นมือ แก้ไข้พิษ 

ไข้กาฬ ไข้หัว แก้ไข้เพื่อดีและโลหิต

--------------------------------------------------------------

7) พิกัดเบญจโลธิกะ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีคุณทำให้ชื่นใจมี 5 อย่าง คือ

1. แก่นจันทน์แดง 
2. แก่นจันทน์ขาว 
3. แก่นจันทน์ชะมด 
4. ต้นเนระภูสี 
5. ต้นมหาสดำ 

แก่นจันทน์แดง

 แก่นจันทน์ชะมด

 เนระพูสี

มหาสดำ

สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อดี 

แก้ไข้รัตตะปิตตะโรค แก้ลมวิงเวียน 
แก้พิษทั้งปวง

------------------------------------------------------------

8) พิกัดจันทน์ทั้ง 5 คือ 

จำกัดจำนวนแก่นไม้จันทน์ 5 อย่าง คือ

1. แก่นจันทน์แดง 
2. แก่นจันทน์ขาว 
3. แก่นจันทน์เทศ 
4. แก่นจันทนา 
5. แก่นจันทน์ชะมด 

แก่นจันทน์แดง

แก่นจันทน์เทศ

แก่นจันทนา

แก่นจันทน์ชะมด

สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อดีและโลหิต 

แก้ร้อนในกระหายน้ำ บำรุงตับ ปอด 

แก้พยาธิ บาดแผล

------------------------------------------------------------

9) พิกัดเกสรทั้ง 5 คือ 

จำกัดจำนวนเกสรดอกไม้ 5 อย่าง คือ

1. ดอกมะลิ 
2. ดอกพิกุล 
3. ดอกบุนนาค 
4. ดอกสารภี 
5. เกสรบัวหลวง 

 ดอกมะลิ

 ดอกพิกุล

 ดอกบุนนาค

 ดอกสารภี

เกสรบัวหลวง

สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ชูกำลัง 

บำรุงหัวใจ แก้ไข้จับ แก้ลมวิงเวียน แก้น้ำดี 

ให้เจริญอาหารและแก้โรคตา

-------------------------------------------------------------

10) พิกัดตานทั้ง 5 คือ 

จัดจำนวนของรากตาน 5 อย่าง คือ

1. รากตาลโตนด 
2. รากตานดำ 
3. รากตานหม่อน 
4. รากตานเสี้ยน 
5. รากตานขโมย

 รากตาลโตนด

 รากตาลดำ

 รากตานหม่อน

รากตานเสี้ยน

รากตานขโมย

สรรพคุณ ดับพิษตานซาง 

ขับพยาธิทุกชนิด แก้อุจจาระธาตุพิการ 

บำรุงเนื้อหนัง กระดูก

------------------------------------------------------------

11) พิกัดดีทั้ง 5 คือ 

จำกัดจำนวนดีสัตว์ทั้ง 5 อย่าง คือ

1. ดีงูเหลือม 
2. ดีหมูป่า 
3. ดีวัวป่า 
4. ดีจระเข้ 
5. ดีตะพาบน้ำ 

ดีงูเหลือม

ดีหมูป่า

วัวป่า

ดีจระเข้

ดีตะพาบน้ำ

สรรพคุณ ดีต่างๆ มีรสขมหวาน ขับรสยา

ให้แล่นเร็ว มักใช้เป็นน้ำกระสาย

แก้โรคทั้ง 3 สมุฏฐาน คือ ดี โลหิต 

และธาตุลมที่พิการ

--------------------------------------------------------------

12) พิกัดเหล็กทั้ง 5 คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีชื่อว่าเหล็ก 5 อย่าง คือ

1. ต้นพญามือเหล็ก 
2. แก่นขี้เหล็ก 
3. เถาวัลย์เหล็ก 
4. ว่านสากเหล็ก 
5. สนิมเหล็ก  

ต้นพญามือเหล็ก

แก่นขี้เหล็ก

เถาวัลย์เหล็ก

ว่านสากเหล็ก

สนิมเหล็ก

สรรพคุณ แก้พิษโลหิตทั้งบุรุษและสตรี 

บำรุงกำลังให้แข็งแรง แก้กระษัย

-------------------------------------------------------------

13) พิกัดเกลือทั้ง 5 คือ 

จำกัดจำนวนของเกลือ 5 อย่าง คือ

1. เกลือสมุทร 
2. เกลือสินเธาว์ 
3. เกลือพิก 
4. เกลือวิก 
5. เกลือฟอง (ฝ่อ) 

เกลือทะเล

วิธีทำเกลือทั้ง 5

1. เกลือสมุทร (เกลือสมุทรี) ใช้เกลือทะเล

บดละเอียด กับน้ำมูตรโค อย่างละครึ่ง

ผสมกัน กวน 3 วัน จนแห้ง จะได้เกลือสมุทร 

รสเค็มฉุนร้อน แก้ระส่ำระส่าย 

ทำให้อาหารงวด เจริญธาตุทั้ง 4 แก้พรรดึก 

แก้ดีเดือด แก้เสมหะพิการ บำรุงน้ำเหลือง

2. เกลือสินเธาว์  ใช้เกลือทะเลบดละเอียด 

กับน้ำนมโค อย่างละครึ่งผสมกัน 

กวน 3 วัน จนแห้งจะได้เกลือสินเธาว์ 

รสเค็มมัน ทำลายพรรดึก แก้ระส่ำระส่าย 

สมุฏฐานตรีโทษ แก้นิ่ว

3. เกลือพิก ใช้เกลือทะเลบดละเอียด 

กับน้ำผึ้ง อย่างละครึ่ง ผสมกัน กวน 3 วัน 

จนแห้งจะได้เกลือพิก รสเค็มหวาน 

ทำให้เสียงไพเราะ ชุ่มคอ แก้ไอ

4. เกลือวิก ใช้เกลือทะเลบดละเอียด 

กับน้ำสุรา อย่างละครึ่ง ผสมกัน กวน 3 วัน

จนแห้งจะได้เกลือวิก รสเค็มร้อน 

แก้อภิญญานธาตุ แก้โรคในท้อง 

ไส้พองท้องใหญ่ ทำให้ร่างกายชุ่มชื่น

5. เกลือฟอง (ฝ่อ) ใช้เกลือทะเลบดละเอียด 

กับน้ำมันงา / น้ำมันเปรียง อย่างละครึ่ง 

ผสมกัน กวน 3 วัน จนแห้งจะได้

เกลือฟอง (ฝ่อ) รสเค็มมัน แก้เสียดท้อง 

บำรุงไฟธาตุ แก้กุมารโรค และพรรดึก 

แก้มูกเลือด

อ้างอิง ตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

(ลักษณะไม่ปรากฎ)

สรรพคุณ แก้ไข้พรรดึก แก้ท้องมาน 

แก้เสมหะ แก้บิดมูกเลือด บำรุงน้ำเหลือง 

ชำระเมือกมันในลำไส้

--------------------------------------------------------------

14) พิกัดบัวทั้ง 5 (บัวน้ำทั้ง 5 ) คือ 

จำกัดจำนวนดอกบัว 5 อย่าง คือ

1. บัวสัตตบุษย์ 
2. บัวสัตตบรรณ 
3. บัวลินจง 
4. บัวจงกลนี 
5. บัวนิลอุบล 

บัวสัตตบุษย์ 

 บัวสัตตบรรณ

บัวลินจง

 บัวจงกลนี

บัวนิลอุบล

สรรพคุณ ชูกำลัง บำรุงหัวใจ 

แก้อุจจาระธาตุ แก้ไข้เพื่อลมและโลหิต 

แก้ไข้รากสาด บำรุงครรภ์รักษา

----------------------------------------------------------

15) พิกัดโหราทั้ง 5 คือ จำกัดจำนวนตัวยา 

ชื่อว่าโหรา 5 อย่าง คือ

1. โหราอมฤต 
2. โหรามิคสิงคลี 
3. โหราเท้าสุนัข 
4. โหราบอน 
5. โหราเดือยไก่ 

 โหราอมฤต

 โหรามิคสิงคลี

(ในตำราว่าไม่ปรากฎลักษณะ)

 โหราเท้าสุนัข

 โหราบอน

โหราเดือยไก่

สรรพคุณ แก้พิษสัตว์ ทำให้อาเจียน 

ขับลม ขับระดูสตรี และขับโลหิตช้าๆ

-------------------------------------------------------------

16) พิกัดเบญจโลหะ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีชื่อคล้ายโลหะทอง 5 อย่าง คือ

1. รากทองกวาว 
2. รากทองหลางหนาม 
3. รากทองหลางใบมน 
4. รากทองโหลง 
5. รากทองพันชั่ง 

 รากทองกวาว

รากทองหลางหนาม

รากทองหลางใบมน

รากทองโหลง

รากทองพันชั่ง

สรรพคุณ แก้โรคดี เสมหะ และลมที่เป็นพิษ 

แก้ริดสีดวง ทำลายพยาธิ

---------------------------------------------------------

17) พิกัดเบญจเทียน คือ 

จำกัดจำนวนตัวยาที่มีชื่อว่าเทียน 5 อย่าง คือ

1. เทียนดำ 
2. เทียนแดง 
3. เทียนขาว 
4. เทียนข้าวเปลือก 
5. เทียนตาตั๊กแตน 

สรรพคุณ แก้ลม เสมหะ และดีระคนกัน 

แก้พิษโลหิต แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว 

แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง

----------------------------------------------------------

18) พิกัดเบญจโกฐ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีชื่อว่าโกฐ 5 อย่าง คือ

1. โกฐสอ 
2. โกฐเขมา 
3. โกฐหัวบัว 
4. โกฐเชียง 
5. โกฐจุฬาลัมพา 

 โกฐสอ

โกฐเขมา

โกฐหัวบัว

โกฐเชียง

โกฐจุฬาลัมพา

สรรพคุณ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อเสมหะ 

หืดไอ แก้โรคปอด แก้โรคในปาก ชูกำลัง 

บำรุงโลหิด แก้ลมในกองธาตุ

==================================

พิกัดยา 7 สิ่ง (มี 6 พิกัด) 

1) พิกัดสัตตะเขา คือ 

กำหนดจำนวนเขาสัตว์ 7 อย่าง คือ

1. เขาวัว 
2. เขาควาย 
3. เขากระทิง 
4. เขากวาง 
5. เขาแพะ 
6. เขาแกะ 
7. เขาเลียงผา 

สรรพคุณ ดับพิษ ถอนพิษ 

ถอนพิษผิดสำแดง แก้พิษไข้ร้อน 

ไข้พิษไข้กาฬ

------------------------------------------------------------

2) พิกัดสัตตะปะระเมหะ คือ 

จำกัดจำนวนตัวยาแก้เมือกมัน 

เสมหะมีกลิ่น 7 อย่าง คือ

1. ต้นตำแยตัวผู้ 
2. ต้นตำแยตัวเมีย 
3. ต้นก้นปิด 
4. ลูกกระวาน 
5. โกฐกระดูก 
6. ลูกรักเทศ 
7. ตรีผลาวะสัง 

ตำแยตัวเมีย

ต้นก้นปิด

 ลูกกระวาน

ลูกรักเทศ

ตรีผลาวะสัง 

(ใช้สมอพิเภก หรือสมอไทย หรือมะขามป้อม 

อย่างใดอย่างหนึ่ง)

สรรพคุณ ชำระมลทินโทษให้ตก 

แก้อุจจาระธาตุลามก ชำระเมือกมันในลำไส้ 

แก้ปะระเมหะ 20 ประการ

---------------------------------------------------------

3) พิกัดสัตตะโลหะ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีชื่อเป็นทอง 7 อย่าง คือ

1. รากทองกวาว 
2. รากทองหลางหนาม 
3. รากทองหลางใบมน 
4. รากทองโหลง 
5. รากทองพันชั่ง 
6. รากฟักทอง 
7. รากต้นใบทอง

 รากทองกวาว

 รากทองหลางหนาม

 รากทองหลางใบมน

 รากทองโหลง

 รากทองพันขั่ง

 รากฟักทอง

รากใบทอง

สรรพคุณ แก้โรคดี เสมหะ 

และลมที่เป็นพิษ แก้ริดสีดวง ทำลายพยาธิ

----------------------------------------------------------

4) พิกัดสัตตะโกฐ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

ที่มีชื่อว่าโกฐ 7 อย่าง คือ

1. โกฐสอ 
2. โกฐเขมา 
3. โกฐหัวบัว 
4. โกฐเชียง 
5. โกฐจุฬาลัมพา 
6. โกฐก้านพร้าว 
7. โกฐกระดูก 

 โกฐสอ

โกฐเขมา

 โกฐหัวบัว

โกฐเชียง

โกฐจุฬาลัมพา

 โกฐก้านพร้าว

โกฐกระดูก

สรรพคุณ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อเสมะ หืดไอ 

แก้โรคปอด แก้โรคในปาก ชูกำลัง 

บำรุงโลหิต แก้ลมในกองธาตุ 

แก้ไข้เรื้อรัง แก้หอบสะอึก

----------------------------------------------------------

5) พิกัดสัตตะเทียน คือ 

จำกัดจำนวนตัวที่ชื่อว่าเทียน 7 อย่าง 

1. เทียนดำ 
2. เทียนแดง 
3. เทียนขาว 
4. เทียนข้าวเปลือก 
5. เทียนตาตั๊กแตน 
6. เทียนสัตตบุษย์ 
7. เทียนเยาวพาณี

เทียนสัตตบุษย์

สรรพคุณ แก้ลม เสมหะ และดีระคนกัน 

แก้พิษโลหิต แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว 

แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง 

แก้ลมในท้อง แก้พรรดึก แก้ลมครรภ์รักษา

--------------------------------------------------------

6) พิกัดเกสรทั้ง 7 คือ 

จำกัดจำนวนเกสรดอกไม้ 7 อย่าง คือ 

1. ดอกมะลิ 
2. ดอกพิกุล 
3. ดอกบุนนาค 
4. ดอกสารภี 
5. เกสรบัวหลวง 
6. ดอกจำปา 
7. ดอกกระดังงา

 ดอกมะลิ

 ดอกพิกุล

 ดอกบุนนาค

 ดอกสารภี

เกสรบัวหลวง

 ดอกจำปา

ดอกระดังงา

สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ชูกำลัง 

บำรุงหัวใจ แก้ไข้จับ แก้ลมวิงเวียน 

ให้เจริญอาหาร แก้โรคตา 

แก้ไข้เพื่อเสมหะและโลหิต 

แก้ไข้เพื่อปถวีธาตุ แก้น้ำดี

================================

พิกัดยา 9 สิ่ง (มี 6 พิกัด) 

1) พิกัดเนาวหอย คือ 

จำกัดจำนวนหอย 9 อย่าง คือ 

1. เปลือกหอยกาบ 
2. เปลือกหอยขม 
3. เปลือกหอยแครง 
4. เปลือกหอยนางรม 
5. เปลือกหอยพิมพการัง 
6. เปลือกหอยตาวัว 
7. เปลือกหอยจุ๊บแจง 
8. เปลือกหอยมุก 
9. เปลือกหอยสังข์ 

 เปลือกหอยกาบ

 เปลือกหอยขม

 เปลือกหอยแครง

 เปลือกหอยนางรม

 เปลือกหอยพิมพการัง

 หอยตาวัว

 หอยจุ๊บแจง

 หอยมุก

หอยสังข์

สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ และล้างลำไส้ 

แก้โรคกระษัย แก้ไตพิการ ขับนิ่ว 

ขับปัสสาวะ บำรุงกระดูก 

-----------------------------------------------------------

2) พิกัดเนาวเขี้ยว คือ 

จำกัดจำนวนเขี้ยวสัตว์ 9 อย่าง คือ

1. เขี้ยวหมูป่า 
2. เขี้ยวหมาป่า 
3. เขี้ยวหมี 
4. เขี้ยวเสือ 
5. เขี้ยวช้าง (งาช้าง) 
6. เขี้ยวแรด 
7. เขี้ยวเลียงผา 
8. เขี้ยวจระเข้ 
9. เขี้ยวปลาพะยูน 

เขี้ยวแรด

เขี้ยวเลียงผา

เขี้ยวปลาพะยูน

สรรพคุณ รสจืด คาวเย็น ใช้ดับพิษ

ในกระดูก ในข้อในเส้นเอ็น 
รวมถึงการบวมภายนอก แก้พิษร้อน 

ถอนพิษไข้ ดับพิษ แก้ไข้พิษ ไข้กาฬตักศิลา

----------------------------------------------------------

3) พิกัดเกสรทั้ง 9 คือ 

จำกัดจำนวนของเกสรดอกไม้ 9 อย่าง คือ 

1. ดอกมะลิ 
2. ดอกพิกุล 
3. ดอกบุนนาค 
4. ดอกสารภี 
5. เกสรบัวหลวง 
6. ดอกจำปา 
7. ดอกกระดังงา 
8. ดอกลำเจียก 
9. ดอกลำดวน

 ดอกมะลิ

 ดอกพิกุล

 ดอกบุนนาค

 ดอกสารภี

 เกสรบัวหลวง

 ดอกจำปา

 ดอกกระดังงา

ดอกลำเจียก

ดอกลำดวน

สรรพคุณ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อลม แก้ไข้เพื่อปถวีธาตุ ให้เจริญอาหาร แก้โรคตา

-----------------------------------------------------------

4) พิกัดเนาวโกฐ คือ 

จำกัดจำนวนตัวยาที่มีชื่อว่าโกฐ 9 อย่าง 

1. โกฐสอ 
2. โกฐเขมา 
3. โกฐหัวบัว 
4. โกฐเชียง 
5. โกฐจุฬาลัมพา 
6. โกฐก้านพร้าว 
7. โกฐกระดูก 
8. โกฐพุงปลา 
9. โกฐชฎามังสี

โกฐสอ

 โกฐเขมา

 โกฐหัวบัว

 โกฐเชียง

โกฐจุฬาลัมพา

 โกฐก้านพร้าว

โกฐกระดูก

 โกฐพุงปลา

โกฐชฎามังสี

สรรพคุณ แก้ไข้จับ แก้ไข้เพื่อเสมหะ 

หืด ไอ แก้โรคปอด แก้โรคในปาก ชูกำลัง 

บำรุงโลหิต แก้ลมในกองธาตุ แก้ไข้เรื้อรัง 
แก้หอบสะอึก

-------------------------------------------------------------

5) พิกัดเนาวเทียน คือ 

จำกัดจำนวนตัวที่ชื่อว่าเทียน 9 อย่าง คือ 

1. เทียนดำ 
2. เทียนแดง 
3. เทียนขาว 
4. เทียนข้าวเปลือก 
5. เทียนตาตั๊กแตน 
6. เทียนสัตตบุษย์ 
7. เทียนเยาวพาณี 
8. เทียนตากบ 
9. เทียนเกล็ดหอย

เทียนสัตตบุษย์

เทียนเยาวพาณี

เทียนตากบ

เทียนเกล็ดหอย

สรรพคุณ แก้ลม เสมหะ และดีระคนกัน แก้พิษโลหิต 
แก้ทางปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้มุตกิด บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง แก้ลมในท้อง แก้พรรดึก แก้ลมครรภ์รักษา 

-----------------------------------------------------------

6) พิกัดเนาวโลหะ คือ จำกัดจำนวนตัวยา

มีชื่อเป็นทอง 9 อย่าง คือ

1. รากทองกวาว 
2. รากทองหลางหนาม 
3. รากทองหลางใบมน 
4. รากทองโหลง 
5. รากทองพันชั่ง 
6. เนื้อไม้ขันทองพยาบาท 
7. รากต้นใบทอง 
8. รากต้นทองเครือ 
9. รากจำปาทอง

 รากทองกวาว

 รากทองหลางหนาม

 รากทองหลางใบมน

 รากทองโหลง

 รากทองพันชั่ง

 เนื้อไม้ขันทองพยาบาท

 รากต้นใบทอง

 รากต้นทองเครือ

รากต้นจำปาทอง

สรรพคุณ แก้โรคดี เสมหะ และลมที่เป็นพิษ 

แก้ริดสีดวง ทำลายพยาธิ

===================================

พิกัด 10 สิ่ง (มี 2 พิกัด)

1) พิกัดทศกุลาผล คือ 

กำหนดจำนวนยาเป็นตระกูล 10 อย่าง คือ 

1. ลูกผักชีทั้ง 2 (ผักชีล้อม – ผักชีลา) 
2. ลูกเร่วทั้ง 2    (เร่วน้อย – เร่วใหญ่) 
3. ชะเอมทั้ง 2   (ชะเอมไทย – ชะเอมเทศ) 
4. ลำพันทั้ง 2    (ลำพันแดง – ลำพันขาว) 
5. อบเชยทั้ง 2  (อบเชยไทย – อบเชยเทศ)

 ลูกผักชีล้อม

 ลูกเร่วน้อย

 ลูกเร่วใหญ่

 ลำพันแดง

 ลำพันขาว

สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อดี และเสหะ 

ขับลมในลำไส้ บำรุงธาตุ บำรุงปอด 

แก้รัตตะปิตตะโรค แก้ลมอัมพฤกษ์อัมพาต 

บำรุงกำลัง แก้ไข้ บำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น 

------------------------------------------------------------

2) พิกัดทศมูลใหญ่ คือ 

กำหนดจำนวนรากไม้ 10 อย่าง 
(รวมเบญจมูลน้อย และเบญจมูลใหญ่

เข้าด้วยกัน) คือ 

1. หญ้าเกล็ดหอยน้อย 
2. หญ้าเกล็ดหอยใหญ่ 
3. รากละหุ่งแดง 
4. รากมะเขือขื่น 
5. รากมะอึก 
6. รากมะตูม 
7. รากลำไย 
8. รากเพกา 
9. รากแคแตร 
10. รากคัดลิ้น 

 หญ้าเกล็ดหอยน้อย

 หญ้าเกล็ดหอยใหญ่

รากละหุ่งแดง

 รากมะเขือขื่น

 

รากมะอึก

 รากมะตูม

 

รากลำไย

 รากเพกา

 รากแคแตร

รากคัดลิ้น

สรรพคุณ แก้ทุราวสา แก้ไข้หวัดน้อย 

บำรุงน้ำนม แก้ช้ำรั่ว แก้สะอึก 

แก้ผอมเหลือง แก้ริดสีดวง แก้นิ่ว 

แก้กองสันนิบาต แก้ไข้อันมีพิษ

----------------------------------------------------------

คณาเภสัช  (จุลพิกัด - พิกัดยา 3 – 4)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/1.html

คณาเภสัช  (พิกัดพิเศษ – มหาพิกัด)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/3.html

เวชกรรม เล่ม 1 

บทที่ 1 กิจของหมอ 4 ประการ

https://phuketthaitraditionalmedicinecenter.blogspot.com/2013/10/blog-post_19.html

ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต

https://phuketthaitraditionalmedicinecenter.blogspot.com/2013/03/blog-post.html

-----------------------------------------------------------

อ้างอิง: ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป 

 สาขาเภสัชกรรม

กองประกอบโรคศิลปะ

Credit:  ภาพนำมาจาก internet ซึ่ง share กันใน Google,  Face Book และได้ถ่ายทำเองบ้าง เพื่อการศึกษาแพทย์แผนไทยให้ง่ายขึ้น เป็นการสืบทอดต่อไปยังอนุชน และผู้สนใจ ให้มีความรู้ในการรักษาบำบัดโรคพึ่งพาตนเองได้ ขอขอบคุณเจ้าของภาพ ขอให้อนุโมทนาส่วนบุญกุศล เจริญด้วยอายุ วรรณะ สุขัง พลัง และสมปรารถนาในสิ่งที่ดีงามโดยทั่วกันทุกท่าน เทอญ

ตรวจทานแล้ว