Thursday, January 23, 2014

เภสัชกรรมไทย เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ จำพวกต้น (ควินิน-ทำมัง)

เภสัชกรรมไทย
เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ 
จำพวกต้น (ควินิน-ทำมัง)



จัดทำโดย อ.หมอสุชาติ ภูวรัตน์
นธ.เอกบาลีประโยค 1-2
(อดีตพระธรรมทูตต่างประเทศ)
B.S. Engineering Design Tech.
 B.A. ศาสนศาสตร์บัณฑิต
B.S. Computer Information Systems
B.TM.  พทย์แผนไทยบัณฑิต
สาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ
บ.ภ.พท.ว.พท.ผ.พท.น.
ครูแพทย์แผนไทย 4 ด้าน
ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต
ทำเพื่อการศึกษาและประโยชน์แก่ผู้ชม

เภสัชกรรมไทย
 เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ 
จำพวกต้น (ควินิน-ทำมัง)
    
ควินิน (Quinine) 
ต้นซิงโคน่า (Cinchona )


ต้นสะเดาอินเดีย (Azadirachta indica) 
เปลือกต้น รสขมจัด 
สรรพคุณ ตัดไข้ แก้ไข้จับสั่น แก้ไข้ประจำฤดู

ต้นซิงโคน่า

ซิงโคน่าดอกชมพู

ต้น Cinchona 
ต้นไม้ประจำ คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล
ซิงโคน่าดอกขาว


ควินินผง

ควินิน (ต้นซิงโคน่า) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • ก้าน,ใบ และเปลือกต้น รสขมจัด 
  • สรรพคุณ แก้ไข้จับสั่น (มาลาเรีย) 
       บำรุงน้ำดี แก้ร้อนใน
หมายเหตุ ควินิน น่าจะมีหลายพันธุ์ หลายชนิด

คูน ( ราชพฤกษ์ )





คูน (ราชพฤกษ์)ไม้ยืนต้นขนาดย่อม
ถึงขนาดกลาง ใบใหญ่ ดอกสีเหลือง ห้อยเป็นพวง 
ฝักกลมยาวเกลี้ยง เนื้อในสีดำ
  • เนื้อในฝัก รสหวานเอียน 
  • สรรพคุณ ระบายท้อง ช่วยบรรเทาอาการ
     แน่นหน้าอก ฟกช้ำ แก้ลมเข้าข้อ และขัดข้อ
  • ดอก รสขมเปรี้ยว 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ เป็นยาระบาย 
  • เปลือก และใบ รสฝาดเมา 
  • สรรพคุณ บดผสมทาฝี และเม็ดผื่นตามร่างกาย 
  • ใบ รสเมา 
  • สรรพคุณ ระบายท้อง แก้พยาธิผิวหนัง 
  • ราก รสเมา สรรพคุณ ฝนทารักษาขี้กลาก 
     และเป็นยาระบายท้อง แก้คุดทะราด 
  • แก่น นักไสยศาสตร์ใช้ทำปลัดขิกลงยันต์
     ผูกเอวเด็ก เพื่อให้ปีศาจไม่รบกวนเด็ก 
  • เปลือกต้น รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง สมานแผล 
  • เปลือกเม็ด และเปลือกฝัก รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา ทำให้อาเจียน 
  • กระพี้ รสเมา สรรพคุณ แก้รำมะนาด
แค (แคแดง, แคขาว)





แค (แคแดง, แคขาว) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เปลือกต้น รสฝาดจัด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง คุมธาตุ บิดมูกเลือด 
       สมานแผลทั้งภายใน และภายนอก
  • ใบ รสจืดมัน 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เปลี่ยนอากาศ (ไข้หัวลม) 
       แก้ไข้หวัด
  • เปลือกต้นแคป่า รสฝาด 
  • สรรพคุณ ต้มเอาน้ำชะล้างบาทแผล
       ให้แผลหายเร็ว

แคแตร (แคแกล)


แคแตร (แคแกล) ไม้ป่ายืนต้นขนาดกลาง
  • ดอก รสหวานเย็น 
  • สรรพคุณ ขับเสมหะ และโลหิต ขับผายลม 
  • ราก รสหวานเย็น สรรพคุณ ขับเสมหะ แก้ลม
แคฝอย (แคขาว)

แคฝอย (แคขาว) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เนื้อไม้ และเปลือกต้น รสฝาดเฝื่อนหวาน 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้บวม แก้ตกโลหิต 
       แก้พยาธิ แก้ฝีเปื่อยพัง 
  • ราก รสฝาดเย็น สรรพคุณ แก้ริดสีดวงงอก

คำไทย (คำแสด, คำเงาะ)





คำไทย (คำแสด, คำเงาะ) ไม้พุ่มขนาดใหญ่ 
หรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก
  • ดอก รสหวาน 
  • สรรพคุณ บำรุงโลหิต แก้โรคโลหิตจาง 
       สมานแผล แก้บิด แก้โรคไต 
  • เมล็ด รสร้อนหอม 
  • สรรพคุณ แก้ลม สมานแผล ตัดไข้ 
  • รก (เนื้อหุ้มเมล็ด) รสหวาน 
  • สรรพคุณ ระบายท้อง 

คำฝอย (คำ, ดอกคำ)



คำฝอย (คำ, ดอกคำ) ไม้ล้มลุกเนื้ออ่อน
  • ดอก รสหอมร้อน 
  • รรพคุณ บำรุงหัวใจ บำรุงประสาท ขับระดู 
  • ดอกแห้ง รักษาโรคดีพิการ 
  • เกสร รสหวาน 
  • สรรพคุณ บำรุงโลหิต และน้ำเหลือง
       ให้เป็นปกติ แก้แสบร้อนตามผิวหนัง 
  • เมล็ด รสหวานร้อน 
  • สรรพคุณ ระบายท้อง ขับเสมหะ 
       แก้โรคผิวหนัง แก้บวม ขับระดู ป่นเป็นยาพอก 
       แก้ปวดมดลูกหลังคลอดบุตร 
  • น้ำมันจากเมล็ด รสร้อน 
  • สรรพคุณ แก้โรคขัดข้อ อัมพาต แก้ฝี

คว่ำตายหงายเป็น 
(ฆ้องสามย่านตัวผู้)


คว่ำตายหงายเป็น (ฆ้องสามย่านตัวผู้) 
ไม้ต้นเล็ก ใบหนา
  • รสเย็นเฝื่อน 
  • สรรพคุณ ตำพอกแก้ปวด แก้อักเสบ ฟกบวม 
       และถอนพิษ น้ำที่คั้นจากใบผสมการบูร
       ใช้ทาถูนวดแก้เคล็ด แก้ขัดแพลง

ไคร้เครือ

ไคร้เครือ

ไคร้เครือ ไม้ต้นเล็ก
  • ราก รสขมขื่นปร่า 
  • สรรพคุณ แก้พิษไข้ พิษกาฬ 
     เจริญอาหาร ชูกำลัง

ฆ้องสามย่าน (ตัวเมีย)


ฆ้องสามย่าน ไม้ต้นขนาดเล็ก
  • ใบ รสเย็น 
  • สรรพคุณ ตำพอกฝีถอนพิษ แก้ปวด 
       รับประทานภายในดับพิษร้อน 
  • ใบ ผสมน้ำประสานทองสะตุ ตำตากแดดให้แห้ง 
       บดเป็นผงทาลิ้นเด็กอ่อน แก้ละอองซาง

งิ้ว



งิ้ว ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่
  • ใบสด 
  • สรรพคุณ ตำคั้นเอาน้ำทาต่อมในคออักเสบ 
       กากพอกแก้ฟกช้ำ อักเสบบวม 
  • ดอกแห้ง สรรพคุณ ตำผสมน้ำทาระงับปวด 
  • ราก รสเบื่อเมา 
  • สรรพคุณ บำรุงกำลัง แต่ทำให้อาเจียน 
  • ยาง รสฝาด
    สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้ระดูตกหนัก
    บำรุงร่างกาย

งิ้วป่า (นุ่นผา, นุ่นป่า)



งิ้วป่า (งิ้วผา, นุ่นป่า) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
ถึงขนาดใหญ่
  • ราก รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ บำรุงกำลัง ทำให้อาเจียน 
  • ใบ ตำเป็นผง ทาภายนอก  
  • สรรพคุณ แก้ฟกช้ำ ฝนกับน้ำทาแก้ต่อมอักเสบ 
  • ดอกแห้ง ทำยาทา 
  • สรรพคุณ  ระงับความปวด และแก้พิษไข้ 
     ใช้ผสมกับเมล็ดฝิ่น น้ำนมแพะ 
       และน้ำตาลแก้ริดสีดวง 
  • ยาง รสฝาด สรรพคุณ บำรุงกำลัง แก้ระดูขาว

หงอนไก่ดอกกลม (หงอนไก่ป่า)


หงอนไก่ดอกกลม (หงอนไก่ป่า) ไม้ดอกต้นเล็กๆ
  • ราก รสเผ็ดขื่นร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อลม 
       (ไข้ฤดูฝนมีอาการท้องอืดเฟ้อ) แก้ไข้พิษ 
       แก้โลหิต แก้ลมอัมพฤกษ์ บำรุงธาตุ 
       แก้หืด แก้เสมหะ 

หงอนไก่ทะเล


หงอนไก่ทะเล ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • ราก รสกร่อยเค็ม 
  • สรรพคุณ ขับน้ำคาวปลาหลังคลอดบุตร 
     แก้ประจำเดือนไม่ปกติ 

เหงือกปลาหมอ 
(ดอกขาว, ดอกสีฟ้า) 



เหงือกปลาหมอ (ดอกขาว, ดอกสีฟ้า)
ไม้พุ่มขนาดกลางใบเป็นจักเว้าใหญ่ 
ริมใบมีหนามแหลมคม
  • ใบ รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ ตำพอกรักษาโรคปวดบวม 
     และแผลอักเสบ 
  • ใบอ่อน ต้มกับเปลือกต้นอบเชยรับประทาน 
  • สรรพคุณ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ 
  • ลูก รสร้อน 
  • สรรพคุณ ขับโลหิตอย่างแรง แก้ฝีตานซาง 
  • ราก รสเฝื่อนเค็ม 
  • สรรพคุณ ต้มอาบแก้พิษไข้หัวผื่นคัน 
     แก้โรคผิวหนังทุกชนิด 
  • ต้น มัดตำให้ละเอียด พอกปิดแผลเรื้อรัง 
  • สรรพคุณ ถอนพิษ รับประทาน แก้พิษฝีดาษ 
     เป็นยาตัดรากฝี 
  • ใช้ทั้ง 5 รสร้อน 
  • สรรพคุณ แก้ไข้หัว แก้พิษฝี 
     แก้พิษกาฬได้ดีมาก

จักรนารายณ์

จักรนารายณ์  ไม้ต้นเล็ก
  • ใบสด รสเย็น 
  • สรรพคุณ ตำผสมสุราพอกปิดแก้พิษฝี 
       แก้ปวด แก้ฟกบวม ถอนพิษ ได้ดี 
       แก้อักเสบทุกชนิด แก้พิษสัตว์กัดต่อย

จันทน์กระพ้อ

จันทน์กระพ้อ ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • แก่น รสร้อนหอม 
  • สรรพคุณ แก้ไข้สันนิบาต 
       แก้ไข้เพื่อเลือด และลม 
  • ดอก รสเย็นหอมจัด 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ บำรุงหัวใจ 

จันทน์เกราะ

จันทน์เกราะ ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เนื้อไม้ รสขมหอม 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แก้ไข้เพื่อดี แก้กระษัย 
       แก้ตับปอดพิการ แก้ร้อนในกระหายน้ำ

จันทน์ชะมด หรือจันทน์หอม


จันทน์ชะมด หรือ จันทน์หอม 
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • แก่น รสขมหอม 
  • สรรพคุณ บำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียน 
     แก้คลื่นเหียนอาเจียน ทำให้ใจชื่นบาน 
      สดชื่นแจ่มใส ชูกำลัง ใช้ทำยาหอม 

จันทน์แดง (จันผา)




จันทน์แดง ไม้ยืนต้นขนาดย่อม
  • เนื้อไม้ และแก่น รสขมเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ไอ แก้ซางอันบังเกิดแต่ดี 
       แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้บาดแผล 
       แก้ไข้เพื่อดีพิการทำให้ชื่นใจ แก้ร้อนดับพิษไข้
       ทุกชนิด ฝนทาแก้ฟกบวม 

จันทน์เทศ






จันทน์เทศ ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • นื้อไม้ และแก่น รสขมหอมร้อน 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ดีเดือด ดีพลุ่ง 
       แก้กระสับกระส่าย ตาลอยเผลอสติ 
       บำรุงตับ ปอด น้ำดี 
  • เมล็ดใน รสหอมฝาดหวานสุขุม 
  • สรรพคุณ แก้กระหายน้ำ บำรุงกำลัง แก้ลม 
       แก้จุกเสียด แก้กำเดา แก้ท้องร่วง 
       แก้ปวดขัดมดลูก ขับลมในลำไส้ บำรุงโลหิต 
       แก้บิด บำรุงธาตุ 
  • รกหุ้มเมล็ด (ดอก) รสหอมฝาดร้อน 
  • สรรพคุณ บำรุงโลหิต บำรุงผิวเนื้อให้เจริญ

จันทน์ลูกหอม


จันทน์ลูกหอม ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เนื้อไม้ รสขมหวาน 
  • สรรพคุณ บำรุงประสาท บำรุงเนื้อหนังให้สดชื่น 
     แก้ไข้ตับ ปอดพิการ แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
       แก้เหงื่อตกหนัก ขับพยาธิ 
  • ผลสุก รสหวานฝาด 
  • สรรพคุณ รับประทานกับน้ำกะทิสด 
     บำรุงกำลัง แก้ท้องเสีย 

จ้นทน์โอ (ลูกอินทร์)



จันทน์โอ หรือ ลูกอินทร์ 
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เนื้อไม้ รสขมหวาน 
  • สรรพคุณ บำรุงประสาท บำรุงกำลัง 
     แก้ตับปอดพิการ แก้ไข้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
       แก้เหงื่อตกหนัก แก้ไข้ตัวร้อน

จันทนา (จันทน์ขาว)


จันทนา (จันทน์ขาว) ไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลาง
  • เนื้อไม้ รสขมเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ไข้อันบังเกิดแต่ตับ และดี 
     บำรุงเลือดลม 
  • แก่น รสหอมเย็นติดร้อน 
  • สรรพคุณ แก้ไข้กำเดา บำรุงหัวใจ แก้ลม 
     แก้อ่อนเพลีย
จาก



จาก ไม้กอใบคล้ายใบมะพร้าว เกิดที่ลุ่มเค็ม
  • ใบ รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ลมจรต่างๆ แก้เสมหะ 
  • และดับพิษทั้งปวง
  • นมจาก เป็นเกล็ดสีดำอยู่ใต้ท้องใบ รสฝาดกร่อย 
  • สรรพคุณ แก้ลมจร ลมป่วง แก้ไข้ ท้องเสีย 
  • แก้พิษตานซ่างลิ้นเป็นฝ้าละอองขาว 

จามจุรี (ก้ามปู, ฉำฉา)

จามจุรี (ก้ามปู, ฉำฉา) ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เปลือกต้น รสฝาด 
  • สรรพคุณ สมานแผลในปากในคอ เหงือก 
  • หรือฟันผุ แก้ริดสีดวงทวาร แก้ท้องร่วง 
  • ห้ามโลหิตตกใน 
  • เมล็ด รสฝาดเมา 
  • สรรพคุณ แก้กลาก เกลื้อน และโรคเรื้อน 
  • แก้เยื่อตาอักเสบ 
  • ใบ รสเย็น 
  • สรรพคุณ ทำให้เย็นดับพิษ 
  • แก้ปวดแสบปวดร้อน

จิกเขา


จิกเขา ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้ปวดศีรษะ แก้เสมหะพิการ 
  • แก้ระดูขาว 
  • เมล็ด รสร้อน สรรพคุณ แก้แน่นจุกเสียด

จิกนา


จิกนา ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เปลือกต้น รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้ปวดศีรษะ แก้เลือดออกตามไรฟัน 
  • ใช้เบื่อปลา 
  • เนื้อไม้ รสร้อนเฝื่อนๆ สรรพคุณ ขับระดูขาว 
  • เมล็ด รสร้อน 
  • สรรพคุณ แก้แน่นจุกเสียด รัดมดลูกหลังการ
  • คลอดบุตร แก้เยื่อตาอักเสบ แก้อาเจียน 
  • ฝนทาแก้ตัวร้อน แก้ไอเด็ก 
  • ใบ รสฝาด สรรพคุณ แก้ท้องร่วง 
  • ราก รสขื่นเอียน สรรพคุณ ระบายท้อง

จุกโรหิณี



จุกโรหิณี ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ราก รสขมเย็น 
  • สรรพคุณ ถอนพิษไข้กาฬ แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
  • ลดความร้อนใน ร่างกาย 
  • บางตำราว่า รสสุขุม 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อโลหิต แก้ลมปลายไข้ 

เจตพังคี





เจตพังคี ไม้ต้นเล็กๆ
  • ราก รสเผ็ดขื่นปร่า 
  • สรรพคุณ แก้ท้องขึ้นปวดแน่นในท้อง 
  • ขับลมทำให้เรอ ฝนกับน้ำปูนใส 
  • ผสมกับมหาหิงคุ์ และการบูรทาท้องเด็กอ่อน 
  • แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้ปวดท้อง ขับผายลม

เจตมูลเพลิงขาว



เจตมูลเพลิงขาว ไม้พุ่มขนาดเล็ก
  • ใบ รสร้อน สรรพคุณ แก้ลม และเสมหะ 
  • ดอก รสร้อน 
  • สรรพคุณ แก้โรคตา แก้หนาว และเย็น 
  • ต้น รสร้อน สรรพคุณ ขับโลหิตประจำเดือน 
  • ราก รสร้อน 
  • สรรพคุณ ขับลมในกระเพาะอาหาร และลำไส้ 
  • แก้ริดสีดวงทวาร แก้บวม แก้คุดทะราด 
  • บำรุงธาตุ บำรุงโลหิต

เจตมูลเพลิงแดง (ไฟใต้ดิน)



เจตมูลเพลิงแดง (ไฟใต้ดิน) ไม้พุ่มขนาดเล็ก
  • ราก รสร้อน 
  • สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงโลหิต ขับลมในลำไส้ 
  • และกระเพาะอาหารให้เรอ แก้ท้องอืด เฟ้อ 
  • เสียด แน่นหน้าอก ทำให้ร่างกายเกิดความอบอุ่น 
  • ถ้ารับประทานมาก ทำให้แท้งลูก 
  • บดเป็นผงปิดพอกฝี ทำให้เกิดความร้อน 
  • เกลื่อนฝีได้ แก้ริดสีดวงทวาร

เฉียงพร้านางแอ




เฉียงพร้านางแอ ไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง
  • เปลือกต้น รสฝาดเย็น 
  • สรรพคุณ ลดความร้อน แก้ไข้ กล่อมเสมหะ 
  • แก้ร้อนในกระหายน้ำ 

ชะมดต้น (ฝ้ายผี)



 

ชะมดต้น (ฝ้ายผี) ไม้ล้มลุกเนื้ออ่อนหรือไม้พุ่ม
  • ใบ รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ ฆ่าพยาธิผิวหนัง กลาก เกลื้อน 
  • ดอก รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้พยาธิไส้เดือน 
  • ต้น รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ เกลื้อนช้าง เกลื้อนใหญ่ 
  • เรื้อนกวาง เรื้อนน้ำเต้า 
  • ราก รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ ฆ่าพยาธิตามขุมขน 
  • และรากผม รังแค
  • ลูก และใบ ตำพอกฝี 
  • สรรพคุณ เร่งหนองให้แตกเร็ว 
  • เปลือกต้น รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ ตำคั้นเอาน้ำหยอดหูฆ่าแมงเข้าหู 
  • ใช้ทั้ง 5 รสเมาเบื่อ สรรพคุณ รักษาฝีภายใน 

ชะมวง (ส้มมวง)


ชะมวง (ส้มมวง) ไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง
  • ใบ ผล รสเปรียว 
  • สรรพคุณ ระบายท้อง แก้ไข้ 
  • กัดฟอกเสมหะ แก้ธาตุพิการ 
  • ราก รสเปรี้ยว สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน 

ชบา



ชบา ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • รากสด รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ ตำพอกแก้พิษฝี ฟกบวม 
  • รับประทานขับน้ำย่อยอาหาร เจริญอาหาร

ชะอม

ชะอม ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ราก รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้ท้องขึ้นอึดเฟ้อ ขับลมในลำไส้ 
  • แก้ปวดเสียวในท้อง (มดลูกอักเสบ) 

ชะเอมเทศ (ชะเอมจีน)






ชะเอมเทศ (ชะเอมจีน) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • ใบ รสเฝื่อนหวาน 
  • สรรพคุณ ทำให้เสมหะแห้ง แก้ดีพิการ 
  • ดอก รสเฝื่อน สรรพคุณ แก้คัน แก้ฝีดาษ 
  • ต้น รสหวานน้อย 
  • สรรพคุณ ขับลมให้ลงเบื้องต่ำ 
  • ราก รสหวาน 
  • สรรพคุณ ขับเลือดเน่า บำรุงหัวใจชุ่มชื้น 
  • แก้กำเดา แก้เสมหะเป็นพิษ 
  • แก้น้ำลายเหนียว ทำให้ชุ่มคอ
  • เปลือกราก สรรพคุณ ทำให้อาเจียน 

ชมพูน้ำดอกไม้



ชมพู่น้ำดอกไม้ ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เนื้อในลูก รสเปรี้ยวหวานเย็น 
  • สรรพคุณ ปรุงยาหอมชูกำลัง 
  • ทำให้ใจคอชุ่มชื่น บำรุงหัวใจ 
  • เหมาะสำหรับเป็นอาหารแก่คนไข้หนัก 

ชา หรือ เมี่ยง


ชา หรือ เมี่ยง ไม้ต้นขนาดย่อม
  • ใบ รสฝาด 
  • สรรพคุณ รมแก้หืด ชงแก่ๆ รับประทาน 
  • แก้พิษของยาอันตราย สมานแผล 
  • กากใบชา ใช้โขลกปิดพอกแผลถูกไฟ 
  • ถูกน้ำร้อนลวก 
  • ใบ บางตำราว่า รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
  • แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น

ช้าพลู (ผักอีไร)



ช้าพลู (ผักอีไร) ไม้ต้นเล็กๆ
  • ราก รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้คูถเสมหะ 
  • ขับเสมหะให้ตกทางทวารหนัก
  • ต้น รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้เสมหะในทรวงอก 
  • ลูก (ดอก) รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้เสมหะในลำคอ 
  • ใบ รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ ทำให้เสมหะงวด และแห้งเข้า 

ช้างงาเดียว

ช้างงาเดียว ไม้ต้นเล็กๆ
  • ราก รสขื่น 
  • สรรพคุณ แก้พิษฝีภายใน แก้กระษัย 
  • แก้ปัสสาวะพิการ แก้ไตพิการ

ชิงชี่



ชิงชี่ ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ต้น รสขื่นปร่า สรรพคุณ แก้ฟกบวม 
  • ลูก รสขื่นปร่า 
  • สรรพคุณ แก้เจ็บคอ ลำคออักเสบ 
  • ดอก รสขื่นเมา สรรพคุณ แก้โรคมะเร็ง 
  • ราก รสขมขื่น 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อลม ขับลมในท้อง
  • ให้ซ่านออกมา แก้ไข้ร้อนในทุกชนิด 
  • ใบ รสเฝื่อนเมา 
  • สรรพคุณ ต้มเอาน้ำอาบแก้โรคผิวหนัง
  •  ไข้ฝีกาฬ สันนิบาต ตะคริว

ชุมเห็ดเทศ


ชุมเห็ดเทศ ไม้พุ่มใหญ่
  • ใบ รสเบื่อเอียน 
  • สรรพคุณ ตำ หรือขยี้ทาแก้กลากเกลื้อน 
  • โรคผิวหนังชนิดมีตัว 
  • ต้น รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ขับพยาธิไส้เดือน 
  • ดอก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ระบายอ่อนๆ 
  • ต้น ราก ใบ รสเบื่อเอียน 
  • สรรพคุณ แก้กระษัยเส้น 
  • แก้ท้องผูก ขับปัสสาวะ 

ชุมเห็ดไทย



ชุมเห็ดไทย (ชุมเห็ดเล็ก) ไม้ต้นขนาดเล็ก
  • เมล็ด คั่วให้เกรียม ตำผง 
  • ชงน้ำร้อนเหมือนกาแฟ รสขมหอมเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น 
  • ทำให้นอนหลับ แก้กระษัย ขับปัสสาวะ
  • ใช้ทั้ง 5 รสขมเบื่อ 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ ขับพยาธิในท้องเด็ก

ช้อยนางรำ (สอยนางรำ)




ช้อยนางรำ (สอยนางรำ) ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ใบ รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แก้ไข้พิษ

ซัด


ชัด ไม้ต้นขนาดย่อม
  • เมล็ด (ลูก) รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง กล่อมเสมหะ และอาจม

ซาก


ซาก ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • ไม้นี้รับประทานไม่ได้ เป็นพิษอาจถึงตายได้ 
  • ถ้าจะนำไปปรุงเป็นยาต้องเผาให้เป็นถ่าน 
  • ถ่าน รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ แก้ไข้พิษเซื่องซึม แก้โรคผิวหนัง

ดีหมี
                           





ดีหมี ไม้ต้นขนาดใหญ่
  • เนื้อไม้ รสขม 
  • สรรพคุณ ระงับความร้อน ดับพิษไข้ 
  • แก้ปวดศีรษะ ขับเหงื่อ

ตะโกนา (พญาช้างดำ)



ตะโกนา (พญาช้างดำ) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
เรียกชื่อ ตะโก หรือ พญาช้างดำ
  • ผล รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง ตกโลหิต แก้มวนท้อง 
  • ขับพยาธิ แก้กระษัย แก้ฝีเน่าเปื่อย 
  • เปลือกลูก เผาเป็นถ่าน แช่น้ำรับประทาน 
  • สรรพคุณ ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ
  • เปลือกต้น และเนื้อไม้ รสฝาดติดขม 
  • สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง บำรุงกำหนัด 
  • แก้กามตายด้าน 
  • เปลือกต้น เผาเป็นด่างแช่น้ำรับประทาน 
  • สรรพคุณ  ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ 
  • ต้มกับเกลือรักษารำมะนาด แก้ปวดฟัน 
  • เป็นยาอายุวัฒนะ

ตะโกสวน



ตะโกสวน (ตะโกไทย) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เปลือกต้น และลูกอ่อน รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้อาเจียน 
  • แก้บิด สมานแผล

ตะขบไทย




ตะขบไทย ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • นื้อไม้ รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง แก้บิดมูกเลือด 
  • ราก รสฝาด 
  • สรรพคุณ กล่อมเสมหะ และอาจม 
  • ใบ รสฝาดเอียน สรรพคุณ ขับเหงื่อ

ตะขบป่า



ตะขบป่า ไม้ยืนต้นขนาดกลางมีหนาม
  • เนื้อไม้ รสเบื่อเอียน 
  • สรรพคุณ ขับพยาธิไส้เดือน แก้ตานขโมย 
  • แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน ประดง

ตะไคร้ต้น (ตะไคร้บก)



ตะไคร้ต้น (ตะไคร้บก) ไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงกลาง
  • ราก รสปร่า 
  • สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ ดับกลิ่นคาว 
  • ขับผายลม ทำให้เรอ แก้ปัสสาวะพิการ

ตะไคร้น้ำ

ตะไคร้น้ำ ไม้พุ่มขนาดย่อมขึ้นอยู่ริมน้ำ
  • ราก รสจืด 
  • สรรพคุณ แก้กระษัย แก้ปัสสาวะพิการ 
  • แก้ช้ำรั่ว เบาหยดย้อย

ตะเคียนทอง



ตะเคียนทอง ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เนื้อไม้ และแก่น รสขมหวาน 
  • สรรพคุณ แก้คุดทะราด แก้เสมหะ แก้โลหิต 
  • แก้กำเดา แก้ไข้สัมประชวร 
  • (ไข้ที่มีอาการแสดงที่ดวงตา ให้เป็นสี 
  • แดง เหลือง เขียว)

ตับเต่าใหญ่ (มะพลับดง)

ตับเต่าใหญ่ (มะพลับดง) ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เนื้อไม้ และราก รสฝาดเลี่ยนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้พิษทั้งปวง แก้พิษวัณโรค
ตับเต่าน้อย


ตับเต่าน้อย ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ราก และต้น รสขมเย็นเอียน 
  • สรรพคุณ ดับพิษไข้ทั้งปวง แก้ตัวร้อน 
  • ดับพิษซาง แก้พิษฝีในท้อง

ตาตุ่ม


ตาตุ่ม ไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงกลาง
  • ต้น รสขมเอียนร้อน 
  • สรรพคุณ ขับผายลม แก้โลหิตพิการ 
  • ถ่ายเสมหะ 
  • ใบ รสร้อนเอียน สรรพคุณ แก้ลมบ้าหมู 
  • ยาง รสร้อน 
  • สรรพคุณ ถ่ายหนอง และลม 
  • ถ่ายอุจจาระอย่างแรง และกัดทำลายอย่างแรง
  • จนน้ำหมดตัวถึงตาย และเข้าตาอาจบอดได้

ตาเสือ




ตาเสือ ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสฝาด สรรพคุณ กล่อมเสมหะ และขับโลหิต 
  • ใบ รสฝาดเฝื่อน สรรพคุณ แก้บวม 
  • ผล รสฝาดเฝื่อน สรรพคุณ แก้บวมข้อ

ตาเสือทุ่ง


ตาเสือทุ่ง ไม้ยืนต้น
  • เปลือกต้น รสฝาด สรรพคุณ แก้ริดสีดวงจมูก 
  • ใบ รสขมฝาด 
  • สรรพคุณ แก้อหิวาตกโรค 
  • แก้ท้องร่วง แก้อาเจียน

ตานขโมย

ตานขโมย ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสเบื่อเมา 
  • สรรพคุณ แก้บิดมูกเลือด 
  • เนื้อไม้ รสเบื่อเมา 
  • สรรพคุณ แก้พิษตานซาง 
  • ขับพยาธิไส้เดือน แก้ซางลงท้อง 
  • ใบ รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้เม็ดซางขึ้นปาก 
  • ผล รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้ตานขโมย พุงโร 
  • ราก รสเบื่อเมา 
  • สรรพคุณ ขับพยาธิทุกชนิด 
  • แก้พิษตานซาง แก้ท้องร่วง

ตาลดำ


ตานดำ ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เนื้อไม้ และราก รสเมาเอียน 
  • สรรพคุณ ขับพยาธิไส้เดือน ตัวตืด 
  • แก้พิษซาง ผอมแห้ง ละลายไขข้อ 
  • ทำให้เกิดความร้อน

ตาลโตนด







ตาลโตนด ไม้ยืนต้นสูง จำพวกปาล์ม
  • งวงตาล รสหวานเย็น 
  • สรรพคุณ แก้พิษตานซาง ขับพยาธิ 
  • ทำให้ดวงจิตชื่นบาน
  • ก้านตาล และใบสด ลนไฟบิดเอาน้ำ
  • รับประทาน รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้บิด แก้ท้องร่วง แก้โลหิต 
  • อมแก้ปากเปื่อย 
  • ราก รสหวานเย็น 
  • สรรพคุณ แก้พิษตานซาง ชูกำลัง ขับพยาธิ

ตานเสี้ยน

ตานเสี้ยน ไม้ยืนต้นขนาดย่อมถึงกลาง
  • เปลือกต้น และเนื้อไม้ รสเบื่อเมาเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้อุจจาระธาตุพิการ 
  • อุจจาระเป็นฟองสีเขียว สีขาวเป็นมูกเลือด 
  • ราก รสจืดเบื่อเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้ตานซาง กล่อมอาจม 
  • ขับพยาธิไส้เดือน

ตีนเป็ด (พญาสัตตบรรณ)


ตีนเป็ดตัน (พญาสัตตบรรณ) 
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสขม 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อดีพิการ สมานลำไส้
  • ใบ รสจืด สรรพคุณ แก้ไข้หวัด 
  • ดอก รสขมเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ไข้เพื่อโลหิต ไข้ตัวร้อน ไข้เหนือ 
  • ราก รสร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ ขับผายลม 
  • กระพี้ รสร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ ขับโลหิตให้ตก

ตีนเป็ดน้ำ



ตีนเป็ดน้ำ ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เปลือกต้น รสจืดเฝื่อน 
  • สรรพคุณ แก้นิ่ว แก้ไข้ 
  • กระพี้ รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้เกลื้อน 
  • ใบ รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ ฆ่าพยาธิผิวหนัง กลาก 
  • เกลื้อน แก้ไข้หวัด

ตูมกาต้น



ตูมกาต้น ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ แก้พิษสัตว์กัดต่อย พิษงูกัด 
  • โดยฝนกับสุรา ชุบสำลีปิดบาดแผล 
  • ผสมรำให้ม้ากิน ขับพยาธิตัวตืด 
  • เมล็ด รสเมา รับประทานทำให้อาเจียน 
  • อันตรายถึงตายได้

เตยหอม


เตยหอม ไม้น้ำต้นเล็กๆ เป็นกอ
  • ใบ รสเย็นหอม 
  • สรรพคุณ บำรุงหัวใจ ดับพิษไข้ ชูกำลัง 
  • ราก และต้น รสจืดหอม 
  • สรรพคุณ แก้กระษัย,ไตพิการ ขับปัสสาวะ

ต่อไส้


ต่อไส้ ไม้ยืนต้นขนาดย่อม
  • ราก รสจืดเอียน 
  • สรรพคุณ ขับปัสสาวะ บำรุงเส้นเอ็น 
  • ใบอ่อน ตำผสมดินสอพองสุมขม่อมเด็ก 
  • สรรพคุณ แก้หวัดคัดจมูก 

เต่าร้าง (เต่ารั้ง)


เต่าร้าง (เต่ารั้ง) ไม้ยืนต้นขนาดกลางจำพวกหมาก
  • หัว และราก รสหวานเย็นขม 
  • สรรพคุณ ดับพิษตับปอด แก้หัวใจพิการ

ตองแตก หรือทนดี


ตองแตก หรือ ทนดี ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ราก รสจืดเฝื่อนขมน้อย 
  • สรรพคุณ ระบายอ่อนๆ ถ่ายลมถ่ายเสมหะ 
  • ไม่ไซ้ท้อง 
  • ใบ และเมล็ด รสเบื่อขมน้อย 
  • สรรพคุณ ถ่ายพยาธิ แก้ฟกบวม 
  • แก้ดีซ่าน แก้หืด

ถ้่วแระต้น

ถั่วแระต้น ไม้พุ่มเล็กๆ
  • เมล็ด รสมัน 
  • สรรพคุณ บำรุงเส้นเอ็น ทำให้เกิดความอบอุ่น 
  • ราก รสจืด 
  • สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้น้ำปัสสาวะ
  • เป็นสีแดงเหลืองคล้ายขมิ้น และปัสสาวะน้อย

ถั่วแระผี



ถั่วแระผี ไม้พุ่มเล็กๆ
  • ราก รสจืดขื่นๆ 
  • สรรพคุณ ขับละลายก้อนนิ่วเกิดจากไต 
  • กระตุ้นเตือนไตให้ทำงาน

ทรงบาดาล


ทรงบาดาล ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • ราก รสเบื่อขม 
  • สรรพคุณ ถอนพิษผิดสำแดง (ไข้ซ้ำ) 
  • แก้สะอึก (เนื่องจากกระเพาะอาหารขยายตัว)

ทับทิม






ทับทิม ไม้พุ่มใบเล็กๆยอดแดง มีอยู่ 2 ชนิด 
คือ ชนิดดอกแดง และชนิดดอกขาว
  • ต้น ราก รสเบื่อเมา 
  • สรรพคุณ ขับพยาธิตัวตืด และพยาธิไส้เดือน 
  • ใบ รสฝาด สรรพคุณ แก้เด็กท้องร่วง บิดมูกเลือด 
  • เปลือกลูก รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้ท้องร่วง บิด ปิดธาตุ 
  • ฝนกับน้ำปูนใส ทาแก้พุพอง เน่าเปื่อย 
  • ทับทิมทั้ง 5 สรรพคุณ แก้ท้องเสีย บิด มูกเลือด

ท้าวยายม่อมดอกขาว

ท้าวยายม่อมดอกขาว ไม้ยืนต้นขนาดย่อม
  • ต้น รสจืดเฝื่อน 
  • สรรพคุณ ขับเสมหะให้ลงเบื้องต่ำ 
  • ขับพิษไข้หัว (หัดสุกใสดำแดง) แก้ไข้ 
  • ราก รสจืดขื่น 
  • สรรพคุณ แก้พิษงู แก้ร้อนในกระหายน้ำ
  • แก้อาเจียน แก้หืดไอ แก้พิษฝี

ท้าวยายม่อมดอกแดง (ปทุมราชา)




ท้าวยายม่อมดอกแดง (ปทุมราชา)
  • ราก รสจืดขื่น 
  • สรรพคุณ ถอนพิษสัตว์กัดต่อย แก้พิษงู

ทิ้งถ่อน (พญาช้างเผือก, พญาฉัททัน)




ทิ้งถ่อน (พญาช้างเผือก, พญาฉัททัน) 
ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • เปลือกต้น รสร้อนสุขุม 
  • สรรพคุณ เจริญอาหาร ขับผายลม 
  • บำรุงธาตุ แก้ธาตุพิการ 
  • ราก แก่น รสขมร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ แก้เจ็บเอว เจ็บหลัง เส้นตึง ท้องอืด 
  • ใบ เผาไฟผสมกับน้ำยาสูบ 
  • ฉีดฆ่าตัวแมลง และตัวหนอนได้

เทพทาโร



เทพทาโร ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เปลือกต้น รสร้อน 
  • สรรพคุณ แก้ลมจุกเสียด แน่นเฟ้อ 
  • แก้อาการปวดท้อง ขับผายลม บำรุงธาตุ 
  • ขับลมในลำไส้ และกระเพาะอาหาร

ทุเรียน



ทุเรียน ไม้ยืนต้นขนาดกลาง
  • ราก รสฝาด สรรพคุณ คุมธาตุ แก้ท้องร่วง 
  • เปลือกลูก รสฝาด 
  • สรรพคุณ คุมธาตุ สมานแผล 
  • แก้น้ำเหลืองเสียพุพอง แก้ฝีตานซาง 
  • กลิ่นของเปลือกลูกทุเรียน ขับไล่ตัวเรือดได้ 
  • เผาเป็นขี้เถ้า ละลายน้ำมันมะพร้าว 
  • ทาแก้คางทูม 
  • เนื้อในลูก มีธาตุกำมะถัน รับประทานมากๆ 
  • ทำให้เกิดความร้อนในร่างกาย  
  • สรรพคุณ แก้โรคผิวหนัง 
  • และขับพยาธิไส้เดือนในท้องได้

ทองพันชั่ง


ทองพันชั่ง ม้พุ่มต้นเล็ก
  • ใบ รสเบื่อเย็น 
  • สรรพคุณ ดับพิษไข้ แก้ไข้ตัวร้อน 
  • แก้พยาธิผิวหนัง 
  • ราก รสเมาเบื่อ 
  • สรรพคุณ แก้กลากเกลื้อน ผื่นคัน 
  • และโรคผิวหนังที่เป็นน้ำเหลืองบางชนิด

ทองระอา หรือลิ้นงูเห่า



ทองระอา หรือ ลิ้นงูเห่า ไม้พุ่มขนาดเล็ก
  • ใบ รสเย็นเบื่อ 
  • สรรพคุณ ตำกับสุรา พอกแก้ปวดฝี 
  • ถอนพิษปวดอักเสบ 
  • ราก รสเย็นเบื่อ 
  • สรรพคุณ ฝนกับสุรา ทาแก้พิษตะขาบ 
  • แมลงป่อง
ทองหลาง



ทองหลาง ไม้ยืนต้นขนาดกลาง 
มีหนามตลอดทั้งต้น
  • ใบ เปลือกต้น รสเฝื่อนเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้เสมหะ แก้ลมเป็นพิษ 
  • หยอดตาแก้ตาแดงตาฝ้าฟาง และตาแฉะ 
  • ราก รสเมาเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้พยาธิในท้อง 
  • แก้ตาฟาง แก้เสมหะ

ทองหลางใบมน 
(ทองหลางบก)




ทองหลางใบมน (ทองหลางบก) 
ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ใบคล้ายใบถั่วพู
  • เปลือกต้น รสเฝื่อนเอียน 
  • สรรพคุณ แก้เสมหะ แก้ลม แก้ก้อนนิ่วในไต
  • กระพี้ รสเฝื่อนเอียน สรรพคุณ แก้พิษฝี 
  • แก่น รสเฝื่อนเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ฝีในท้อง(วัณโรค) 
  • ใบ รสเบื่อเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ ขับพยาธิไส้เดือน 
  • แก้ตัวร้อน แก้ริดสีดวง 
  • ดอก รสขื่นเอียนเย็น สรรพคุณ ขับโลหิตระดู 
  • ลูก (ฝัก) รสขม สรรพคุณ บำรุงน้ำดี 
  • ราก รสเฝื่อนเอียน สรรพคุณ แก้พิษทั้งปวง

ทองหลางใบมนด่าง


ทองหลางใบมนด่าง ไม้ยืนต้นขนาดกลาง 
ใบตามเส้นเป็นสีเหลืองแกมเขียว 
ใบเหมือนทองหลางใบมน
  • ใบสด รสเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน ดับพิษ 
  • ใบแก่สด รมควันไต้ให้ตายนึ่งชุบสุราปิดแผล 
  • สรรพคุณ แก้เนื้อร้ายตายลุกลามบวมแดง 
  • (เนื้อเน่า)
ทองโหลง

ทองโหลง ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ไม่มีหนาม
  • ใบ เปลือกต้น รสเฝื่อนเอียนเย็น 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
  • แก้โรคตา

เทียนเกล็ดหอย


เทียนเกล็ดหอย ไม้ต้นเล็กๆ
  • เมล็ด รสเผ็ดร้อนขมหอม 
  • สรรพคุณ แก้ลมวิงเวียน หน้ามืด ตามัว 
  • แก้โลหิตจาง แก้เย็นชาปลายมือปลายเท้า

เทียนขม


เทียนขม ลักษณะไม่ปรากฏ (หนังสือ)
เพราะส่งมาจากต่างประเทศ
  • เมล็ด รสขม 
  • สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ดีพิการ 
  • แก้ครั่นเนื้อครั่นตัว นอนสะดุ้งผวา หลับๆ ตื่นๆ

เทียนขาว




เทียนขาว ไม้ต้นเล็กๆ (ยี่หร่า)
  • เมล็ด รสเผ็ดร้อนขม 
  • สรรพคุณ บำรุงกำลัง ขับผายลม 
  • แก้เส้นศูนย์กลางท้องพิการ แก้ชีพจรอ่อน 
  • หรือพิการ นอนสะดุ้งผวา (โทษน้ำดี) 
  • แก้คลั่งเพ้อ
เทียนแดง


เทียนแดง ไม้ต้นเล็กๆ คล้ายผักชี
  • เมล็ด รสเผ็ดร้อนขมเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ ขับเสมหะ แก้ลม แก้น้ำดีพิการ 
  • แก้ลมเสียดแทง แก้คลื่นเหียนอาเจียน

ทียนดำ


เทียนดำ ไม้พุ่มขนาดย่อม
  • เมล็ด รสเผ็ดขม 
  • สรรพคุณ ขับเสมหะให้ลงสู่คูถทวาร 
  • ขับลมในลำไส้ แก้อาเจียน บำรุงโลหิต 
  • ใบ และต้น รสจืดเฝื่อน 
  • สรรพคุณ แก้หนองใน (กามโรค) 
  • เปลือกต้น รสจืดเฝื่อน 
  • สรรพคุณ ขับระดูขาว

เทียนต้น


เทียนต้น หรือ เทียนย้อมมือ ไม้พุ่ม
  • ใบ รสฝาด สรรพคุณ แก้เล็บถอด อักเสบช้ำ 
  • ยอดอ่อน รสฝาด 
  • สรรพคุณ แก้เด็กท้องร่วงได้ผลดีทุกระยะ

เทียนตากบ


เทียนตากบ ไม้ต้นเล็กๆ
  • เมล็ด รสเผ็ดร้อนขมหอม 
  • สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ให้ผายเรอ 
  • แก้กระเพาะอาหารพิการ 
  • แก้ธาตุกำเริบ หย่อน พิการ

เทียนตาตั๊กแตน


เทียนตาตั๊กแตน ไม้ต้นเล็กๆ
  • เมล็ด รสขมเผ็ดร้อนเล็กน้อย 
  • สรรพคุณ บำรุงธาตุ แก้เสมหะพิการ แก้กำเดา

เทียนเยาวพาณี


เทียนเยาวพาณี คล้ายผักชี แต่โตกว่า
  • เมล็ด รสหวานกลิ่นหอม 
  • สรรพคุณ กระจายเสมหะ 
  • กระจายลมที่ลั่นโครกครากอยู่ในท้อง 
  • แก้จุกเสียด แก้ลมปั่นป่วนอยู่รอบขอบสะดือ 
  • แก้คลื่นเหียน อาเจียน

เทียนลวด


เทียนลวด ไม่ปรากฏลักษณะ (หนังสิอ)
เพราะสั่งมาจากต่างประเทศ
  • ราก รสร้อนขมหอม 
  • สรรพคุณ แก้น้ำดีพิการ แก้กำเดา 
  • นอนสะดุ้งสะทกสะท้าน แก้เพ้อคลั่ง 
  • ขับน้ำดีให้ตกลำไส้

เทียนดอก

เทียนดอก ไม้ต้นเล็กๆ นิยมใช้ดอกสีขาวทำยา
  • ใบ รสเย็น 
  • สรรพคุณ ตำพอกแก้ปวดนิ้วเท้า (เก๊าท์) 
  • เล็บขบ ถอนพิษปวดอักเสบ

ไทรกร่าง



ไทรกร่าง ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เปลือกต้น รสฝาด 
  • สรรพคุณ ต้มชะล้างบาดแผล สมานแผล

ไทรใหญ่


ไทรใหญ่ ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
  • เปลือกต้น รสฝาด สรรพคุณ สมานแผล

ไทรย้อย



ไทรย้อย ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • รากอากาศ รสจืด 
  • สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้กระษัยไตพิการ 
  • บำรุงน้ำนม แก้ปัสสาวะมีสีต่างๆ

ทำมัง


ทำมัง ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่
  • เปลือกต้น รสร้อนหอมฉุน 
  • สรรพคุณ ขับผายลม แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ
  •  บำรุงธาตุ แก้จุกเสียด
----------------------------------------------


เภสัชกรรมไทย
 เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ 
จำพวกต้น  (กรรณิกา คางแดง)


เภสัชกรรมไทย
 เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ 
จำพวกต้น  (ธรณีสาร มดยอบ)



เภสัชกรรมไทย 
เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ 
จำพวกต้น  (ยาดำ เอื้องบก)


------------------------------------------


เภสัชกรรมไทย

 เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ 

จำพวกเถา-เครือ 

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_47.html

เภสัชกรรมไทย 

สมุนไพรที่ใช้ในงานสาธารณสุขมูลฐาน 

(กระเทียม-ชุมเห็ดเทศ)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_6472.html


เภสัชกรรมไทย
 สรรพคุณเภสัช
รสยาแก้ตามธาตุ, รสแก้ตามวัย

รสแก้ตามฤดู, รสแก้ตามกาล

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_34.html


เภสัชกรรมไทย 
คณาเภสัช
 (จุลพิกัด - พิกัด 4 สิ่ง)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/1.html


สมุนไพรแห้ง 
ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต

https://phuketthaitraditionalmedicinecenter.blogspot.com/2013/09/blog-post_25.html


สมุนไพรสด 

ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต

https://phuketthaitraditionalmedicinecenter.blogspot.com/2013/04/thai-traditional-medicine.html



ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต 

------------------------------------------

อ้างอิง: ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป 
สาขาเภสัชกรรม
กองการประกอบโรคศิลปะ

Credit:  ภาพนำมาจาก internet ซึ่ง share กันใน Google,  Face Book และได้ถ่ายทำเองบ้าง เพื่อการศึกษาแพทย์แผนไทยให้ง่ายขึ้น เป็นการสืบทอดต่อไปยังอนุชน และผู้สนใจ ให้มีความรู้ในการรักษาบำบัดโรคพึ่งพาตนเองได้ ขอขอบคุณเจ้าของภาพ ขอให้อนุโมทนาส่วนบุญกุศล เจริญด้วยอายุ วรรณะ สุขัง พลัง และสมปรารถนาในสิ่งที่ดีงามโดยทั่วกันทุกท่าน เทอญ


ตรวจทานแล้ว




No comments:

Post a Comment