Thursday, January 23, 2014

เภสัชกรรมไทย เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ จำพวกเถา-เครือ (เถาวัลย์เปรียง-อุโลกเครือ)

เภสัชกรรมไทย

เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ จำพวกเถา-เครือ 
(เถาวัลย์เปรียง-อุโลกเครือ)




จัดทำโดย อ.หมอสุชาติ ภูวรัตน์
นธ.เอกบาลีประโยค 1-2
(อดีตพระธรรมทูตต่างประเทศ)
B.S. Engineering Design Tech.
 B.A. ศาสนศาสตร์บัณฑิต
B.S. Computer Information Systems
B.TM.  พทย์แผนไทยบัณฑิต
สาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ
บ.ภ.พท.ว.พท.ผ.พท.น.
ครูแพทย์แผนไทย 4 ด้าน
ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต
ทำเพื่อการศึกษาและประโยชน์แก่ผู้ชม

เภสัชกรรมไทย

เภสัชวัตถุ 

พืชวัตถุ จำพวกเถา-เครือ 
(เถาวัลย์เปรียง - อุโลกเครือ)


          พืชจำพวกเถา-เครือ ได้แก่ พรรณไม้ที่เป็นเถา- เครือ เลื้อยพาดพันตามต้นไม้ ตามรั้วเลื้อยตามพื้นดิน บางเถา- เครือ ก็สั้น บางเถา- เครือ ก็ยาว บางชนิดมีมือเกาะ บางชนิดก็ไม่มีมือเกาะ ซึ่งมนุษย์เรานิยมเรียกว่า เถา หรือ เครือที่นิยมใช้ทำยา ตามข้างล่างนี้

       
67. เถาวัลย์เปรียง



67. เถาวัลย์เปรียง ไม้เลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • เถา รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ถ่ายเส้น ถ่ายกระษัย แก้เส้นเอ็นขอดเส้นตึง แก้ปวดเมื่อย ทำให้เส้นเอ็นหย่อน ขับปัสสาวะ 
        ถ่ายเสหะลงสู่คูถทวาร 


68. เถาเอ็น (เถาเมื่อย)


68. เถาเอ็น หรือ เถาเมื่อย ไม้ประเภทเดียวกับตีนเป็ดเครือ 
     (เถาเอ็นอ่อน)
  • เถา รสขมติดเมา สรรพคุณ แก้ปวดเมื่อย แก้เส้นตึง บำรุงเส้นเอ็น
  • เมล็ด รสร้อน สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ แก้ปวดท้อง แน่น 
        จุกเสียด ท้องขึ้นอืดเฟ้อ 


69. ทองระอา (เถาปล้อง)



69. ทองระอา หรือ เถาปล้อง ไม้เถาขนาดใหญ่
  • เถา รสเอียน สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้ตัวร้อน 


70. นมพิจิตร

70. นมพิจิตร ไม้เถาคล้ายมะระ 
  • เถา รสขม สรรพคุณ แก้ไข้ที่มีพิษ แก้ร้อนในกระหายน้ำ 
บำรุงน้ำนม
71. นมแมว







7 1. นมแมว ไม้เถายืนต้น
  • เนื้อไม้ ราก รสฝาดเย็น สรรพคุณ แก้ไข้หวัด ใช้เพื่อเสมหะ และไข้ทับระดู 

72. นมวัว







72. นมวัว เป็นไม้เถายืนต้น ถ้าอยู่ใกล้ไม่อื่นก็เลื้อยพาดพัน
  • เนื้อไม้ เถา รสเย็นเฝื่อน สรรพคุณ แก้ไข้กลับ 
  • ผล รสเย็น สรรพคุณ ตำทาแก้เม็ดตุ่มผื่นคันตามตัว
  • ราก รสเย็น สรรพคุณ บำรุงน้ำนม แก้โรคผอมแห้ง
ในสตรีหลังคลอดบุตร


73. หนามไก่ไห้

73. หนามไก่ไห้ ไม้เถายืนต้น
  • ราก รสเย็น สรรพคุณ ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ทุกชนิด 
แก้ไข้ความร้อนสูงชักคลั่งเพ้อ ไข้จับสั่น 
แก้ไข้พิษ หัด สุกใส ดำแดง 


74. หนามเล็บแมว (หนามเล็บเหยี่ยว)




74. หนามเล็บแมว หรือ หนามเล็บเหยี่ยว ไม้เถายืนต้น
  • ราก รสเปรี้ยวขื่น สรรพคุณ ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ 
แก้มดลูกพิการ ฝีมุตกิด ฝีในมดลูก แก้เบาหวาน 


75. หนามหัน (หนามหิน)



75. หนามหัน หรือ หนามหิน
  • ราก รสฝาด สรรพคุณ กล่อมโลหิต แก้ไข้พาระดู
(ไข้ทับระดูหรือระดูทับไข้) 


76. หนาวเดือนห้า

76. หนาวเดือนห้า ไม้เถาพาดพันต้นไม้ใหญ่
  • เถา รสเบื่อเมาเย็น สรรพคุณ ขับเหงื่ออย่างแรง แก้ไข้ 
ลดความร้อน ใช้มากอาจเป็นอันตรายถึงตายได้


77. หนอนตายหยาก (กระเพียดหนู)




77. หนอนตายหยาก (กะเพียดหนู) ไม้เลื้อยตามพื้นดินหรือ
        พาดพันต้นไม้อื่น
  • ราก รสเบื่อเมา สรรพคุณ ทุบให้ละเอียดผสมน้ำ ฟอกล้างผม 
ฆ่าเหา หิด และกลาก 
  • รากสด พอกปิดปากแผลให้สัตว์ในส่วนที่เลียไม่ถึง ฆ่าหนอนและแมลงตายสิ้น น้ำแช่รากไม้นี้ ใช้ราดฉีดทำลายหนอนหรือแมลงที่มารบกวนพืชผักได้ ต้มรับประทานแก้โรคผิวหนังผื่นคัน 
ต้มกับยาฉุย รวมหัวริดสีดวงทวารทำให้แห้งฝ่อ
  • รากสดทุบให้แตก ใส่ปากไหปลาร้า ทิ้งไว้ค้างคืน 
รุ่งขึ้นหนอนจะตายสิ้น

78. น้ำเต้า



78. น้ำเต้า ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน หรือพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสจืดเย็น สรรพคุณ ขับปัสสาวะ ดับพิษร้อน แก้ไข้ 
  • ผล รสเย็น สรรพคุณ บำรุงน้ำนม ขับปัสสาวะ 

79. น้ำเต้าขม




79. น้ำเต้าขม ไม้เถาเลื้อยตามพื้นดิน หรือพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสขมเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน ดับพิษอักเสบ แก้ร้อนในกระหายน้ำแก้พุพอง แก้เริม งูสวัด แก้ฟกบวม 

80. บอระเพ็ด






80. บอระเพ็ด ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • เถา รสขมเย็น สรรพคุณ แก้พิษฝีดาษ ไข้เหนือ ไข้พิษ 
แก้ร้อนในกระหายน้ำ ทำให้เนื้อเย็น สะอึก บำรุงกำลัง บำรุงน้ำดี 
บำรุงไฟธาตุ
  • ใบ รสขมเมา สรรพคุณ ฆ่าพยาธิไส้เดือน ฆ่าแมลงเข้าหู 
แก้รำมะนาด ปวดฟัน 
  • ลูก รสขม สรรพคุณ แก้ไข้ แก้เสมหะเป็นพิษ 
  • ราก สรรพคุณ แก้ไข้สูงมีอาการเพ้อคลั่ง

81. บอระเพ็ดพุงช้าง (สบู่เลือด)


81. บอระเพ็ดพุงช้าง (สบู่เลือด) ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นๆ
  • เถา รสขมเมา สรรพคุณ ขับโลหิตระดู กระจายลมที่แน่นในอก
  • ใบ รสขม สรรพคุณ บำรุงไฟธาตุ 
  • ดอก รสขมเมา สรรพคุณ โรคผิวหนัง ผื่นคัน ช่วยย่อยอาหาร
  • หัว รสขม สรรพคุณ หั่นตากแห้งทำผงรับประทานกับน้ำผึ้ง 
บำรุงกำลัง ขับผายลม เจริญอาหาร  เป็นยาอายุวัฒนะ

82. บวบขม




82. บวบขม ไม้เถาล้มลุกเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • ลูกสด รสขม สรรพคุณ ฟอกศีรษะ แก้คัน แก้รังแค 
  • เมล็ด รสเมา สรรพคุณ แก้หืด 
  • รังบวบแห้ง รสจืดเมา แก้ริดสีดวงจมูก 

83. บวบหอม



83. บวบหอม
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • ลูกอ่อน รสจืด สรรพคุณ บำรุงร่างกาย 
  • ราก รสจืด สรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงน้ำดี ระบายพิษไข้

84. พระขรรค์ไชยศรี (หนาวเดือนห้า, ฝนแสนห่า)

84. พระขรรค์ไชยศรี 
(หนาวเดือนห้า หรือฝนแสนห่า)  
     ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เถา รสเมาเบื่อ สรรพคุณ ขับเหงื่อ ระงับความร้อน 
เป็นยาอันตรายเพราะขับเหงื่อมาก ทำให้หนาวสั่นอาจถึงชีวิตได้

85. พาหมี 



85. พาหมี ไม้เถายืนต้น

ราก รสเอียนเบื่อเมา สรรพคุณ แก้ริดสีดวงลำไส้ แก้ริดสีดวงจมูก 
เป็นยาอันตรายเพราะเป็นยาเบื่ออย่างแรง

 86. พาดไฉน (อีลุ้ม) 



86. พาดไฉน หรือ อีลุ้ม ไม้เถายืนต้น

  • เถา และราก รสร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ ถ่ายเสมหะ และโลหิต ขับผายลม แก้หืด แก้ไอ แก้คุดทะราด แก้โรคพยาธิผิวหนัง


87. พริกไทย







พริกไทยล่อน

87. พริกไทย ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้ 

  • เถา รสร้อน สรรพคุณ แก้เสมหะในทรวงอก แก้อติสาร 
(ท้องร่วงอย่างแรง) 
  • ใบ รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้ลมจุกเสียดแน่น ปวดมวนในท้อง 
  • ดอก รสร้อน สรรพคุณ แก้จักษุแดงเนื่องจากความดันโลหิตสูง 
  • เมล็ด รสร้อนเผ็ด สรรพคุณ แก้ลมอัมพฤกษ์ ลมมุตฆาต 
ลมลั่นในท้อง แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ บำรุงธาตุ แก้เสมหะเฟื่อง


88. พริกหาง





88. พริกหาง ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • เมล็ด รสเย็น สรรพคุณ ขับปัสสาวะ ถอนพิษฟกบวม แก้กามโรค บำรุงธาตุ

89. พริกหอม




89. พริกหอม ไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสเผ็ด สรรพคุณ แก้รำมะนาด ปวดฟัน ทำให้น้ำลายใส
  • เมล็ด รสร้อน สรรพคุณ ขับลมในลำไส้ให้ผายเรอ ขับปัสสาวะ

90. พลูแก

90. พลูแก ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น ใบเล็กคล้ายพลูจีน
  • ต้น รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ริดสีดวง 
  • ใบ รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ ฆ่าเชื้อโรคผิวหนัง 
  • ดอก รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้โรคตา 
  • ราก รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้เลือด ขับลม 
  • ใช้ทั้ง 5 รสเผ็ดร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้โรคเรื้อน มะเร็ง คุดทะราด แก้กามโรค แก้โรคผิวหนัง 

91. พลูเขียว


91. พลูเขียว
ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสเย็น สรรพคุณ แก้รำมะนาด ปวดฟัน ทำให้น้ำลายใส

92. พลูคาว



92. พลูคาว
ไม้เถาต้นเล็ก
  • ใบ รสร้อนเล็กน้อยกลิ่นคาวชื่น สรรพคุณ แก้กามโรค 
แก้น้ำเหลืองเสียแก้เข่าข้อ ทำให้แผลแห้ง แก้โรคผิวหนังทุกชนิด 

93. พลูจีน


93. พลูจีน ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่นๆ
  • ใบสด รสเผ็ด สรรพคุณ ลนไฟอุ่นๆ ปิดหน้าอกเด็ก แก้ปอดและหลอดลมอักเสบปิดตามต่อมน้ำเหลือง แก้อักเสบทำให้ยุบเร็ว เคี้ยวอมในปากแก้แมงกินฟัน 
  • น้ำคั้นจากใบสด รสเผ็ด สรรพคุณ ช่วยบำรุงเยื่อกระเพาะอาหาร

94. พลูทองหลาง
ไม่มีรูปให้ดู

94. พลูทองหลาง ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้ปากเหม็น แก้ปวดฟัน ขยี้กับสุราทาแก้ลมพิษใช้ลนไฟปิดหน้าอก แก้ปวดแสบปวดร้อน 
ลนไฟนาบท้องเด็ก แก้ปวดท้อง และแก้อัณฑะยาน 

95. พลูป่า


95. พลูป่า
ไม้เถาเล็กๆขึ้นตามภูเขา
  • ใบ รสเผ็ดร้อน สรรพคุณ แก้รำมะนาด ปวดฟัน
96. พลูเหลือง



96. พลูเหลือง
ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสเผ็ด สรรพคุณ ขับลม แก้ผื่นคัน แก้ปากเหม็น

97. เพชรกะฏัก
ไม่มีรูปให้ดู

97. เพชรกะฏัก
ไม้เถาเนื้ออ่อน
  • ต้น รสขื่นร้อน สรรพคุณ แก้ไข้หวัด แก้ไข้เพื่อดี แก้มึนงงศีรษะแก้โรคประสาท แก้นอนไม่หลับ แก้พรรดึก 
กระจายลมแน่นในทรวงอก

98. เพชรสังฆาต (ขันข้อ, สามร้อยต่อ)



98. เพชรสังฆาต
(ขันข้อ,สามร้อยต่อ) ไม้เถาเนื้ออ่อนเลื้อยพาดพัน           ต้นไม้อื่น
  • เถา รสขื่นร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้กระดูกแตก หัก ซ้น 
ขับลมในลำไส้ แก้ริดสีดวงทวารหนัก 


99. เพชรหึง


99. เพชรหึง
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • เถา รสขื่นร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ ขับผายลมแก้ไข้จับสั่นเรื้อรัง แก้ม้ามโต พุงโร เนื่องจากพิษไข้มาลาเรีย

100. ฟักข้าว



100. ฟักข้าว
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • ใบ รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน ถอนพิษอักเสบ 
  • เมล็ด รสมัน สรรพคุณ บำรุงปอด แก้ฝีในปอด 
  • ราก รสเบื่อเย็น สรรพคุณ ถอนพิษทั้งปวง 

101. ฟักทอง






101. ฟักทอง ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น และเลื้อยตามพื้นดิน

  • ราก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ แก้พิษสัตว์กัดต่อย แก้กามตายด้าน
  • เมล็ด รสมันเบื่อ สรรพคุณ ขับพยาธิในท้อง 

102. มะกาเครือ (สะไอเครือ)





102. มะกาเครือ
หรือ สะไอเครือ ไม้เถายืนต้น
  • เถา รสขมฝาดเฝื่อนเย็น สรรพคุณ แก้บิดมูกเลือด ปวดเบ่ง 
ขับฟอกโลหิตระดู 

103. มะกล่ำตาหนู (มะกล่ำเครือ)




103. มะกล่ำตาหนู 
หรือมะกล่ำเครือ ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • ราก รสเปรี้ยวเย็น สรรพคุณ แก้เสมหะในลำคอ แก้ไอ 
แก้เสียงแห้งกล่องเสียงอักเสบ 
  • เมล็ด รสขื่นเย็น สรรพคุณ แก้ริดสีดวงตา และกระจกตาอักเสบ 
      หมายเหตุ มะกล่ำเครือ เป็นพิษต่อร่างกายมากไม่ควรใช้ 

104. มะขามเครือ

104. มะขามเครือ
ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • เถา รสเปรี้ยว สรรพคุณ ขับเสมหะ ถ่ายท้อง ฟอกโลหิตระดู

105. มะเดื่อดิน



105. มะเดื่อดิน
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • ราก รสฝาดเฝื่อน สรรพคุณ แก้เม็ดประดงผื่นคัน ลมพิษ แก้พิษฝีภายใน แก้ตับไตพิการ บำรุงกำลัง ขับโลหิตระดู

106. มะตึ่ง



106. มะตึ่ง
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่นๆ
  • เปลือก ราก รสขมเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ แก้กระษัย แก้ดีซ่าน 
แก้ตับอักเสบ แก้ปวดตามข้อ มือเท้าบวม 

107. มะระขี้นก (ผักไห)




107. มะระขี้นก (ผักไห) ไม้เถาเล็กๆ
  • ใบ เถา รสขม สรรพคุณ แก้ไข้ บำรุงน้ำดี ระบายอ่อนๆ
  • ผล รสขม สรรพคุณ แก้พิษฝี แก้บวม แก้ปวดเจ็บอักเสบ
จากพิษต่างๆ แก้ปากเปื่อยปากเป็นฝ้าขาวเป็นขุม 
บำรุงระดูสตรี 

108. มะระจีน




108. มะระจีน
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • ใบ รสขม สรรพคุณ แก้ไข้หวัด ไข้ตัวร้อน บำรุงน้ำดี

109. มะลิ




109. มะลิ
เป็นไม้เถายืนต้น คล้ายไม้พุ่ม ถ้าไม้อื่นอยู่ใกล้ก็พาดพัน
หรือคลุม
  • เถา รสขื่นเย็น สรรพคุณ แก้คุดทะราด ขับเสมหะ และโลหิต
  • ใบสด รสเย็นฝาด สรรพคุณ แก้แผลพุพอง แก้แผลเรื้อรัง 
พิษฝีดาษ
  • ดอก รสหอมเย็น สรรพคุณ ทำให้จิตใจแช่มชื่น แก้ไอ 
แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้เจ็บตา 

110. มะลิวัลย์ (มะลิป่า)


110. มะลิวัลย์ (มะลิป่า) ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • ดอก รสเย็นหอม สรรพคุณ บำรุงหัวใจ แก้ไข้ตัวร้อน 
  • ราก รสเย็นจืด สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้ 
แก้พิษอักเสบต่างๆ 

111. มะแว้งเครือ





111. มะแว้งเครือ ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • ผล รสขม สรรพคุณ แก้ไอ ขับเสมหะ แก้เบาหวาน 
บำรุงน้ำในตับอ่อน
  • ราก รสขื่นเปรี้ยวเล็กน้อย สรรพคุณ ขับเสมหะ แก้ไอ 
แก้ไข้สันนิบาต แก้น้ำลายเหนียว 

112. ยางน่องเครือ






112. ยางน่องเครือ
ไม้เถายืนต้น
  • ยาง รสเมาเบื่อ สรรพคุณ บำรุงหัวใจอย่างแรง 
นำพิษซึมเข้าบาดแผลอย่างรวดเร็ว
      หมายเหตุ ยางน่อง ไม่ใช่ยาพิษ แต่นำฤทธิ์ยาพิษ
      เข้าทางบาดแผลได้รวดเร็วมาก 

113. รางจืด (รางเย็น)



113. รางจืด หรือรางเย็น
ไม้เถาต้นไม้เลื้อยพาดพันอื่น
  • ราก รสเย็น สรรพคุณ ถอนพิษเบื่อเมา แก้ไข้ตัวร้อน ถอนพิษไข้แก้ร้อนใน กระหายน้ำ

114. รางแดง






114. รางแดง
ไม้เถายืนต้น
  • เถา รสจืดเย็น สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้กระษัยเส้นตึง 
       กระษัยกร่อนทุกชนิด 

115. ลิ้นมังกร
ชนิดเถา ไม่มีรูปให้ดู

115. ลิ้นมังกร
ไม้เถาเล็กๆ นิยมใช้ชนิดดอกแดงมาก
  • เถา รสเย็น สรรพคุณ ถอนพิษสัตว์กัดต่อย แก้พิษงู

116. ลุ่มนก



116. ลุ่มนก ไม้เถาขนาดใหญ่
  • เถา รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้ปวดตามข้อ แก้เม็ดประดงผื่นคัน
แก้ไข้ บำรุงโลหิต ขับผายลม ฟอก และขับโลหิตระดู 

117. เล็บมือนาง




117. เล็บมือนาง
ไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสเย็นเอียนเบื่อ สรรพคุณ ทาแก้พิษฝี แก้อักเสบ
  • ผล รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ขับไส้เดือน ทำให้สะอึก
  • ราก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ขับอุจจาระเป็นฟองขาวเหม็นคาว
  • ใช้ทั้ง 5 รสเบื่อเอียนเล็กน้อย สรรพคุณ ขับพยาธิ แก้พิษตานซาง
118. เล็บลอก

  
118. เล็บลอก ไม้เถาพาดพันไม้อื่น
  • เถา รสเย็น สรรพคุณ บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย บำรุงประสาท 
แก้ไข้เซื่องซึม 

119. ลำไยเถา



119. ลำไยเถา
ไม้เถายืนต้น
  • ราก รสฝาดเฝื่อนร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้เสมหะ แก้ลม 
แก้ชอกช้ำภายใน 

129. ส้มป่อย







120. ส้มป่อย
ไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสเปรี้ยวฝาดเล็กน้อย สรรพคุณ ถ่ายเสมหะ ล้างเมือกมัน
ในลำไส้ แก้บิด ฟอกล้างโลหิตระดู ประคบให้เส้นเอ็นอ่อน 

121. สะบ้าดำ

121. สะบ้าดำ
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เมล็ด รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน หิด ฆ่าเชื้อโรคผิวหนัง สุมเป็นถ่าน แก้พิษไข้เซื่องซึม แก้พิษร้อนต่างๆ

122. สะบ้ามอญ






122. สะบ้ามอญ
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เมล็ด รสเมา สรรพคุณ แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน สุมเป็นถ่าน
แก้พิษไข้ตัวร้อน 
123. สะบ้าลาย



123. สะบ้าลาย
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เมล็ด รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้โรคผิวหนัง น้ำเหลืองเสีย

124. สะบ้าเลือด

124. สะบ้าเลือด
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เมล็ด รสเบื่อเมา สรรพคุณ แก้โรคผิวหนังผื่นคัน แก้หิด 
ฆ่าพยาธิผิวหนัง 

125. สามสิบ (รากสามสิบ)




125. สามสิบ
(รากสามสิบ) ไม้เถาเล็กๆ
  • ราก รสเย็นหวานชุ่ม สรรพคุณ บำรุงกำลัง บำรุงตับปอด 
บำรุงเด็กในครรภ์ 
126. สีฟันเครือ


126. สีฟันเครือ
ไม้เถายืนต้น
  • เถา รสเย็นฝาด สรรพคุณ บำรุงโลหิตระดูสตรีให้สมบูรณ์
  • ใบ รสเย็น สรรพคุณ ตำพอกแก้ปวดฝี 
  • ดอก รสเย็น สรรพคุณ แก้ตาช้ำอักเสบ แก้แมลงสัตว์กัดต่อย

127. แสลงใจเครือ


127. แสลงใจเครือ
ไม้เถา
  • เมล็ด รสเมาเบื่อ สรรพคุณ บำรุงหัวใจ บำรุงประสาท บำรุงธาตุทำให้ความจำดี แก้อัมพาต แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว แก้กระษัย ขับปัสสาวะ ใช้มากเป็นพิษชักกระตุกถึงตายได้ 
  • ใบ ตำกับสุราพอก แก้แผลเน่าเปื่อย 
  • ราก รสเมาเบื่อ สรรพคุณ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ 

128. แสลงพัน



128. แสลงพัน
ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น
  • เถา รสเมาเบื่อร้อนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้โรคผิวหนังผื่นคันน้ำเหลืองเสีย กระจายเลือดเน่าเสียให้เดินสะดวก บำรุงโลหิต ขับฟอกโลหิตระดู 
129. สลอดน้ำ



129. สลอดน้ำ
ไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสจืด สรรพคุณ บำรุงเนื้อหนังให้สมบูรณ์
  • ดอก รสเมาเอียนเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ริดสีดวงจมูก แก้ปวดศีรษะ
  • ราก รสเย็นจืด สรรพคุณ แก้ไข้เหนือ ไข้พิษ ระบายอ่อนๆ ถ่ายพิษไข้ ถ่ายพรรดึก 
130. สำมะงา



130. สำมะงา
ไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสเย็นเบื่อ สรรพคุณ ต้มเอาน้ำอาบ แก้โรคผิวหนัง 
ประดง ผื่นคัน 
131. หนุมานประสานกาย



131. หนุมานประสานกาย
เป็นไม้เถายืนต้น
  • ใบ รสฝาดเย็นเอียน สรรพคุณ แก้ไอ แก้หืดหอบ 
แก้อาเจียนเป็นโลหิต (วัณโรคปอด) ห้ามเลือด 
และสมานแผลได้ดี 


132. หางไหลขาว


132. หางไหลขาว
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เถา รสเอียนเล็กน้อย สรรพคุณ ถ่ายเสมหะ และโลหิต ถ่ายลม ถ่ายเส้นเอ็น 
133. หางไหลแดง 

133. หางไหลแดง  ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้
  • เถา รสเอียนเล็กน้อย สรรพคุณ ขับบำรุงโลหิต ถ่ายเส้นเอ็น 
 ถ่ายลม
134. หวายขม



134. หวายขม
เป็นพืชจำพวกเถา มีหัว– เหง้า คล้ายเหง้าข่า
  • หัว รสขมเย็น สรรพคุณ แก้ไอ บำรุงน้ำดี แก้ร้อนในกระหายน้ำ


135. หวายตะค้า


135. หวายตะค้า
เป็นพืชพวกเถาไม่มีหัว
  • เถา ต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้พิษร้อน แก้พิษไข้กาฬ แก้ชักเพราะความร้อนสูง แก้สลบ แก้หอบ แก้ลิ้นกระด้างคางแข็ง 
เนื่องจากพิษไข้ 
คุณสมบัติพิเศษ ต้องสุมไฟเสียก่อน จึงมาผสมยา 
มีอำนาจดับพิษร้อนพิษไข้ได้วิเศษ

136. หวายโป่ง



136. หวายโป่ง
เป็นพืชจำพวกเถา 
(ส่วนมากนำมาทำขาเก้าอี้หวาย)
  • เถา รสจืด สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แก้ซางชัก 

137. หวายลิง (หวายเย็บจาก)


137. หวายลิง
(หวายเย็บจาก) 
เป็นพืชจำพวกเถาเลี้อย ลงหัวคล้ายข่า
  • เหง้า รสขมกร่อย สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ตัวร้อน แก้ไข้เพื่อดี 
และโลหิต
138. อบเชยเถา




138. อบเชยเถา
ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น
  • ราก รสหอมเย็น สรรพคุณ บำรุงหัวใจ แก้ลมวิงเวียน 
ทำจิตใจให้ชุ่มชื่นขับลมใน ลำไส้ แก้ปวดมวนในท้อง 

139. อังกาบ







139. อังกาบ
ม้เถาเลื้อยต้นเล็กๆ มี 3 ชนิด คือ 
ชนิดดอกเหลืองดอกขาว ดอกม่วงดำ สรรพคุณเหมือนกัน
  • ราก รสเฝื่อน สรรพคุณ แก้เสมหะ เจริญไฟธาตุ 
ฟอกโลหิตระดูสตรี ขับปัสสาวะ 

140. อัญชันบ้าน


140. อัญชันบ้าน
ไม้เถาพาดพันต้นไม้อื่น ใช้ชนิดดอกสีขาวมาก
  • ราก รสจืด สรรพคุณ ขับปัสสาวะ แก้ปวดฟัน โคนฟันอักเสบ 
แก้ตาฝ้าฟาง ตามัว

141. อันชันป่า


141. อัญชันป่า
ไม้เถายืนต้น
  • ราก รสเบื่อเอียน สรรพคุณ ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้ิ  
และพิษอักเสบ เป็นแผลอักเสบ

142. อุโลกเครือ

142. อุโลกเครือ
ไม้เถาต้นเล็กๆ
  • ต้น รสเย็น สรรพคุณ แก้ไข้ ขับปัสสาวะ 
  • ใบสด รสเย็น สรรพคุณ แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ เจ็บคอ แก้พิษฝีปวดแสบปวดร้อน ถอนพิษจากการอักเสบ
-------------------------------------------------



ความรู้พื้นฐาน ประวัติการแพทย์แผนไทย

จรรยาแพทย์ และจรรยาเภสัช

หลักเภสัช 4 ประวัติเบญจกูล

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_8382.html


เภสัชกรรมไทย เภสัชวัตถุ ประเภทพืชวัตถุ จำพวกต้น 

(กรรณิกา-คางแดง)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_53.html


เภสัชกรรมไทย เภสัชวัตถุ พืชวัตถุ 
จำพวกเถา-เครือ (กรด-เถาวัลย์ปูน)


เภสัชกรรมไทย สมุนไพรที่ใช้ในงานสาธารณสุขมูลฐาน 

(กระเทียม-ชุมเห็ดเทศ)

https://thaitraditionalmedicinebook.blogspot.com/2014/01/blog-post_6472.html





ศูนย์การแพทย์แผนไทยภูเก็ต 
-------------------------------------------------


อ้างอิง: ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป 
สาขาเภสัชกรรมไทย
กองประกอบโรคศิลปะ 
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธรณสุข


Credit:  ภาพนำมาจาก internet ซึ่ง share กันใน Google,  Face Book และได้ถ่ายทำเองบ้าง เพื่อการศึกษาแพทย์แผนไทยให้ง่ายขึ้น เป็นการสืบทอดต่อไปยังอนุชน และผู้สนใจ ให้มีความรู้ในการรักษาบำบัดโรคพึ่งพาตนเองได้ ขอขอบคุณเจ้าของภาพ ขอให้อนุโมทนาส่วนบุญกุศล เจริญด้วยอายุ วรรณะ สุขัง พลัง และสมปรารถนาในสิ่งที่ดีงามโดยทั่วกันทุกท่าน เทอญ

ตรวจทานแล้ว




No comments:

Post a Comment